portret van Dirk de Jong(bron: Lectuur Repertorium 1968)

Collectie Oorlogsdrukken

Clandestiene en illegale drukken uit de periode 1940-1945, met het accent op Utrechtse drukken en auteurs. Deels betreft het bibliofiele werken.

Dirk de Jong (1910-1974)

Dirk de Jong werd op 3 oktober 1910 geboren te Breda, en volgde daar de HBS. Daarna ging hij Nederlands studeren in Leiden, maar De Jong brak deze studie af in 1930 en ging werken voor het antiquariaat van Brill in Leiden. Van 1934 tot 1946 was hij werkzaam bij het antiquariaat van Nijhoff te Den Haag, waar hij zich onder meer bezig hield met bibliografische werkzaamheden aan Nijhoffs Index op periodieken van algemene inhoud. Vanaf 1946 nam De Jong de leiding over Brinkman’s Catalogus op zich bij Sijthoff in Leiden.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft De Jong een verzameling aangelegd van illegale (= tegen de bezetter gerichte) en clandestiene (= zonder vergunning gepubliceerde) boekwerken, prenten en tijdschriften. In 1958 publiceerde hij zijn bibliografie Het vrije boek in onvrije tijd. De Jong was tevens redactie-secretaris van de bloemlezing Literair accoord, Kritisch accoord en Dramatisch akkoord, die tot stand kwamen in het kader van de Conferentie der Nederlandse Letteren. Hij werd in 1965 gekozen tot secretaris-penningmeester van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde (MNL), waarvan hij sinds 1949 lid was. De Jong overleed te Otterlo op 31 mei 1974.

Op 28 december 1945 werden 4 bladzijden met titels aangeschaft via boekbinder F.H. Danner te Utrecht voor f 1943,72.

De Collectie De Jong is in december 1970 door de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde aangekocht en geplaatst in de Bibliotheek van de Maatschappij die als permanent bruikleen in de UB Leiden berust. De collectie omvatte toen ongeveer 800 van de 1019 werken die De Jong heeft beschreven in bovengenoemde bibliografie, en is sindsdien met tientallen werken uitgebreid. Ca. 450 boeken, brochures en plano’s met het accent op Utrechtse drukken en auteurs bevinden zich sinds 1981 in de Universiteitsbibliotheek Utrecht.

Van de illegale Utrechtse uitgeverij De Bezige Bij (illegaal opgericht 12 decemeber 1944) bezit de Universiteitsbibliotheek enkele tientallen uitgaven uit de periode 1943-1945.