portret uit 1898 door J.C.U. Legner (Collectie Universiteit Utrecht); midden: fotograaf onleesbaar
Theodor Wilhelm Engelmann (1843-1909)
Theodor Wilhelm (Theodoor) Engelmann werd geboren te Leipzig op 14 november 1843. Hij studeerde medicijnen en natuurwetenschappen aan de universiteiten van Jena, Heidelberg, Göttingen en Leipzig. In 1867 werd Engelmann assistent van Franciscus Cornelis Donders. Engelmann was hoogleraar aan de universiteit van Utrecht van 1871-1897: buitengewoon hoogleraar vanaf 20 maart 1871, gewoon hoogleraar algemene gelijkende biologie, weefselleer, experimentele gedeelte der farmacodynamica, bepaaldelijk de medische toxicologie vanaf 1877, en gewoon hoogleraar fysiologie vanaf 1888. In 1877 was Engelmann bovendien rector magnificus. Toen Donders overleed in 1889 volgde Engelmann hem op als directeur van het Fysiologisch Laboratorium. Hij was daarnaast president-bestuurder van het Nederlands Gasthuis voor Ooglijders. In 1897 werd Engelmann benoemd tot hoogleraar fysiologie te Berlijn. Engelmann overleed te Berlijn op 20 mei 1909.
Johannes Brahms droeg zijn Strijkkwartet nr. 3 op aan Engelmann, een amateurcellist die hem te gast had gehad tijdens een bezoek aan Utrecht.
In 1936 heeft zijn zoon, de uitgever Wilhelm Engelmann te Leipzig, een grote collectie medische en natuurwetenschappelijke werken die bij zijn firma waren verschenen, ten geschenke gegeven uit piëteit jegens zijn vader. Dit ter gelegenheid van het 300-jarig bestaan van de Universiteit Utrecht op 22 juni 1936.
| Onderwerp: | geneeskunde, psychologie, natuurkunde |
| Jaar uitgave: | ca. 1896-na 1922 [1935?] |
| Omvang: | 305 titels (ca. 600 banden) |
| Documentsoort: | gedrukt werk |
| Ontsluiting: | alfabetische lijst (auteur, titel, signatuur) gedeeltelijk ontsloten in WorldCat op provenance: Bücherstiftung und Verlagsbuchhandlung Wilhelm Engelmann (Leipzig) |
| Algemene literatuur: | H. Zwaardemaker, “In memoriam : Th. W. Engelmann, 1843-1909“, in: Nederlandsch tijdschrift voor geneeskunde 53, no. 22 (1909) [1785]-1790. C.A. Pekelharing, “Engelmann (Theodoor Wilhelm)“, in: Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek, Leiden, 1911, 821-827. Wilhelm Engelmann, “Jubiläums Katalog der Verlagsbuchhandlung Wilhelm Engelmann in Leipzig“. Leipzig, Breitkopf & Härtel, 1911. Johannes Brahms im Briefwechsel mit Th. Wilhelm Engelmann. Berlin, 1918. (Repr.: Tutzing, 1974). A. Hulshof, Tentoonstelling van oude Utrechtse handschriften, werken van hedendaagsche Utrechtse dichters en prozaschrijvers, schenking Engelmann, schenking IJslandica, in de universiteitsbibliotheek, 22-27 juni 1936 : openingsrede. Utrecht, 1936. “Theodor Wilhelm Engelmann (1843-1909)”, in: F. ten Doesschate, De Utrechtsche Universiteit en de geneeskunde 1636-1900. Nieuwkoop, 1963, p. 117. Helmut Kingreen, Theodor Wilhelm Engelmann (1843-1909) : ein bedeutender deutscher Physiologe an der Schwelle zum 20. Jahrhundert. Münster, 1972. Th.W. Engelmann, professor of physiology, Utrecht (1889-1897) : some papers and his bibliography. With an introduction by Frits L. Meijler and a foreword (in Dutch) by Dirk Durrer. Amsterdam, 1984. “Engelmann, Theodor Wilhelm”, in: G.A. Lindeboom, Dutch medical biography: a biographical dictionary of Dutch physicians and surgeons 1475-1975, Amsterdam, 1984, 538-540 Martin D. Kamen, “On creativity of eye and ear : a commentary on the career of T.W. Engelmann“, in: Proceedings of the American Philosophical Society 130, no. 2, (1986) 232-246. Mirjam T.V. de Jong, Martine Mussies, “Muzikale ontmoetingen in Huize Engelmann”, in: Oud Utrecht, 93 (2020) no. 1, p. 4-8. |
| Opmerkingen: | Brieven van Engelmann aan Clara Schumann zijn gepubliceerd in: Berthold Litzmann, Clara Schumann : ein Künstlerleben : nach Tagebüchern und Briefen, dl. 3. Leipzig, 1903. Brieven van Engelmann bevinden zich in de collecties Zwaardemaker, en Van Oosterzee. Zie ook: Het Utrechts Archief, 59, College van Curatoren van de Rijksuniversiteit Utrecht, inventarisnummer 2757: Stukken betreffende de toekenning van de museummedaille aan uitgever en boekhandelaar W. Engelmann te Leipzig, 1936. |
| Groei: | afgesloten |
| Overige informatie: | jaar schenking: 1936, door Engelmann, uitgever te Leipzig en zoon van de hoogleraar |