Logo Universiteit Utrecht, link naar homepage

Repertorium

Collectie Historisch Genootschap

boekstempel

Het Historisch Genootschap te Utrecht

Na het ontstaan van het Koninkrijk der Nederlanden was er sprake van een groeiende belangstelling voor het nationaal verleden en de wetenschappelijke bestudering daarvan. Daardoor ontstond een grote behoefte aan ontsluiting van archieven en het toegankelijk maken van primaire bronnen voor de vaderlandse geschiedenis. In 1842 werd er in Utrecht het Oudheidkundig Gezelschap opgericht, maar het lukte niet daarin een kring te vormen van actieve geschiedbeoefenare In 1845 richtte een aantal leden van het gezelschap een nieuwe kring op, het Historisch gezelschap, dat in 1850 omgedoopt werd tot het Historisch Genootschap, met als doel wetenschappelijke beoefenaars van de algemene Nederlandse Geschiedenis bijeen te brengen. (Bron: Het Utrechts Archief)

De boekerij van het genootschap dateert eveneens uit 1845. Deze bestond uit geschonken, aangekochte en door ruil verkregen werken, en uit de bronnenpublicaties van de leden zelf. Al snel na de oprichting van het genootschap ontstond er een intensief ruilverkeer van publicaties met andere, vooral buitenlandse zustergenootschappen en bibliotheken. De nieuw verkregen boeken en tijdschriften werden ter beschikking gesteld van het leesgezelschap voordat zij in de boekerij werden opgenomen. Boeken die door het leesgezelschap zelf waren aangeschaft werden na lezing voor de helft van de prijs aan de boekerij van het genootschap verkocht.

In 1877 werd besloten de boekerij van het genootschap bij de bibliotheek van de Rijksuniversiteit te Utrecht onder te brengen onder het beheer van de bibliothecaris van de universiteit. De boekerij kon sindsdien ook door derden worden geraadpleegd. De eerste bibliothecaris van het genootschap hield toezicht op het beheer van de boekerij.
In 1909 werd de boekerij overgebracht naar de nieuwbouw van de universiteitsbibliotheek in een volkomen brandvrij lokaal. In verband met financiële problemen ging het genootschap er toe over de boekerij in 1967 aan de universiteitsbibliotheek te verkopen; de ruilovereenkomsten met andere genootschappen werden opgezegd.
Als ondercollectie is te beschouwen de Collectie Martens.
Onderwerp:

geschiedenis (zwaartepunt: Nederlandse geschiedenis, 16de-19de eeuw)

Jaar uitgave: ca. 1450-ca. 2000
Omvang: 633 tijdschriften, ca. 5000 monografieën en seriewerken en enige duizenden brochures; ca. 30 handschriften, transscripties, uittreksels uit archivalia, verhandelingen etc., ca. 5 m handschrift
Documentsoort: gedrukt werk, handschrift
Ontsluiting:

Katalogus van de Boekerij van Het Historisch Genootschap, gevestigd te Utrecht. 3e uitgave. Utrecht, 1872. Supplementen: 1882 en 1895.

Lijst van uitgaven van Het Historisch genootschap tot 1932. Utrecht, 1932. Latere aanvullingen zijn opgenomen in de Bijdragen en Mededelingen van Het Historisch Genootschap, Utrecht, 1878-1968.

H.W. Danner, Tijdschriften van het Historisch Genootschap, gevestigd te Utrecht. [Utrecht], [1939].

voor de handschriften: getypte inventaris.

Standlijst (incompleet)

standcatalogus

voor een klein deel ontsloten via WorldCatop provenance Historisch Genootschap (Utrecht)

 

Algemene literatuur:

M. Roskes, Inventaris van de archieven van het Historisch Genootschap te Utrecht 1845-1969 (1970) en van het Nederlands Comité voor Geschiedkundige Wetenschappen 1928-1969 (1970). Utrecht, Rijksarchief, 1987.

L.J. Dorsman, “Utrecht en het Historisch Genootschap”, in: Geschiedenis in Utrecht : bestaat er een Utrechtse school in de geschiedbeoefening? Utrecht, 1994, 5-14.

L.J. Dorsman, E. Jonker, Anderhalve eeuw geschiedenis : (Nederlands) Historisch Genootschap, 1845-1995. ‘s-Gravenhage, Nederlands Historisch Genootschap, 1995.

Leen Dorsman, “Wegbereider van moderne geschiedbeoefening : Het Historisch Genootschap gevestigd te Utrecht (1845-1969)”, in: Oud-Utrecht 86, no. 2 (2013), 50-52.

Het Utrechts Archief over het Historisch Genootschap

Collectie Martens

Opmerkingen:

gedrukte werken bijeengeplaatst op signatuur MAG: HG … ; handschriften op Hs HG …; tijdschriften op HG v …Het archief van het Historisch Genootschap te Utrecht 1845-1969 (1970) berust bij Het Utrechts Archief

Groei: tot 1936 aanvullingen via ruilverkeer
Overige informatie: sinds 1883 in bruikleen gegeven door Het Historisch Genootschap en gekocht door de Universiteitsbibliotheek in 1967