links: anonieme foto uit 1919, afkomstig uit: De Wetreldkroniek, 23 februari 1924.; rechts: foto Haagsch Illustratiebureau, afkomstig uiit: Prins der Geïllustreerde Bladen, 1919; boeketiket

Hendrikus Franciscus Jonkman (1846-1924)

Hendrikus Franciscus (bij geboorteaangifte: Hendrikus Franciskus) Jonkman werd op 30 maart 1846 in Leeuwarden geboren als zoon van Klaas Jans Jonkman en Johanna Catharina Toutenburg.

Jonkman doorliep in Leeuwarden het gymnasium en liet zich in 1865 als student medicijnen inschrijven aan de Universiteit Utrecht. In 1871 schreef hij opnieuw in, maar nu als student filosofie. Hij promoveerde in 1879 aan de Universiteit Utrecht tot doctor in de wis- en natuurkunde op het proefschrift De geslachtsgeneratie der Marattiaceeën. Van 1876 tot 1883 was hij in Utrecht werkzaam als assistent en privaatdocent in de botanie.

Hij werd in 1877 secretaris van het Congrès International de Botanistes te Amsterdam en in 1880-1881 secretaris van het Harting-Comité, dat tijdens de eerste vrijheidsoorlog in Zuid-Afrika het belang van de boeren steunde. Hij bezocht in 1883 de Transvaal in opdracht van de Nederlands-Zuid-Afrikaanse Vereniging.

Van 1884 tot 1886 was Jonkman te Amersfoort leraar aan het gymnasium en de Hogere Burger School (HBS). Van 1886 tot 1890 was hij directeur van de HBS en B.A.S., en lid-secretaris van de Commissie van toezicht op het Lager Onderwijs.

In Utrecht was Jonkman van 1890 tot 1914 directeur van de Rijks-HBS en daarnaast, tot 1905, lid en voorzitter van de Commissie “tot voorbereiding van voorstellen tot wijziging van de artikelen der wetten M.O. en H.O., betrekking hebbend op de akten van bekwaamheid tot het geven van M.O.” (Bevoegdheidscommissie). Van 1904 tot 1906 was hij lid en secretaris van de subcommissie “Voorbereidend Hoger Onderwijs” van de Staatscommissie voor de reorganisatie van het onderwijs (Ineenschakelingscommissie). Jonkman werd in 1917 tijdens de oprichtingsvergadering van de Volksuniversiteit te Utrecht tot voorzitter van het bestuur van deze instelling gekozen. In 1919 werd hij benoemd tot lid van de onderwijsraad.

Toen zijn wens vervuld werd om Rome te zien overleed Dr. Jonkman aldaar op 30 januari 1924.

Als legaat is de bibliotheek van Dr. Jonkman in 1924 door bemiddeling van mevr. A.M.F. Jonkman-van Gorkum terechtgekomen bij de Universiteitsbibliotheek Utrecht.