portret van Petrus Codde door Pieter van Gunst; portret van Cornelius Steenoven (maker onbekend)
Oud-Katholieke Kerk
De bibliotheek van de Oud-Katholieke Kerk dateert ui 1919 en was toen verbonden met de Universiteitsbibliotheek. Omstreeks 1930 telde de bibliotheek ruim 4000 werken, onder ander over Port Royal, de Gallicaanse kerk, de Oud-Katholieke kerk en katholiserende stromingen, enz. Het Oud-Katholieke seminarie te Amersfoort bezat een belangrijk archief, thans ondergebracht bij Het Utrechts Archief.
De Oud-Katholieke Kerk in Nederland ontstond in het begin van de 18de eeuw, toen de Utrechtse apostolische vicaris Petrus Codde (1648-1710) door de Jezuïten van jansenisme werd beschuldigd en in 1702 door de paus werd geschorst. In 1704 werd hij definitief ontslagen. De onenigheid liep zo hoog op, dat het Utrechtse kapittel in 1723 een nieuwe bisschop koos, Cornelius Steenoven (1661-1725). De paus weigerde deze bisschop te erkennen. Een deel van de Nederlandse katholieke geestelijken sloot zich bij hem aan. Zij noemden zich de Roomsch Katholieke Kerk van de Oud-Bisschoppelijke Clerezie. De meerderheid van de gelovigen bleef echter trouw aan Rome. Sindsdien bestaan de Oud-Katholieke en de Rooms-Katholieke Kerk naast elkaar.
De Oud-Katholieke Kerk onderscheidt zich van de Rooms-Katholieke Kerk door de afwijzing van de paus als primaat met algehele jurisdictie (afwijzing van het Romeinse kerkcentralisme). Ook verwerpen oud-katholieken de pauseljke onfeilbaarheid en door de paus vastgestelde dogma’s als de Onbevlekte Ontvangenis. De Oud-Katholieke Kerk schafte het celibaat in 1922 af en sedert het einde van de 20ste eeuw staat het priesterambt ook voor vrouwen open.
In Nederland leven op dit ogenblik (2014) nog ca. 5000 oud-katholieken. De oud-katholieke aartsbisschop zetelt in de Sint-Gertrudiskathedraal in Utrecht.
De collectie Oud-Katholieke Kerk omvat:
-de collectie Centrale Oud-Katholieke Bibliotheek
-de collectie Bibliotheek van het Oud-Katholiek Seminarie
-de collectie Gertrudiskathedraal
| Onderwerp: | theologie; zwaartepunt: jansenisme en oud-katholicisme |
| Jaar uitgave: | 15de-20ste eeuw (zwaartepunt: 17de en 18de eeuw) |
| Omvang: | ruim 40.000 titels |
| Documentsoort: | voornamelijk gedrukt werk, waaronder veel pamfletten en herderlijke brieven, ook enig handschriftelijk materiaal |
| Ontsluiting: | de collectie Centrale Oud-Katholieke Bibliotheek is volledig opgenomen in WorldCat. De collectie Bibliotheek van het Oud-Katholiek Seminarie is gedeeltelijk via WorldCat ontsloten, en is verder te raadplegen via de oude kaartcatalogi bij handboekerij Bijzondere Collecties van de UB Utrecht Science Park. Aan de catalogisering van de collectie Gertrudiskathedraal in WorldCat wordt gewerkt. Standlijst (incompleet) ontsloten via WorldCat op de provenances: Centrale Oud-Katholieke Bibliotheek (Utrecht); Oud-Katholiek Seminarie (Amersfoort); Gertrudiskathedraal (Utrecht) F.J. Parmentier, La bibliothèque jansénienne de l’église d’Utrecht : répertoire d’imprimés janséniens et anti-janséniens des principaux fonds vieux-catholiques de Hollande, qui ne figurent pas encore dans les bibliographies spécialisées courantes. Amsterdam, 1980. Joke Spaans en Trudelien van ’t Hof. Het beroerde Rome : Spotprenten op de paus, in een pleidooi voor een ‘Nederlandse’ katholieke kerk, 1705-1724. Hilversum, Verloren, 2010. |
| Algemene literatuur: | Oud-Katholieke Kerk van Nederland Stichting Erfgoed OKKN (via archive.org) Stichting Oud-Katholiek Museum Wikipedia: Cornelius Steenoven J.A. van Beek, Lijst van eenige boeken en brochuren uitgegeven in de Oud-Katholieke Kerk van Nederland sedert 1700 tot 1751. Rotterdam, Rich. Reisberman, firma H.T. Hendriksen, 1892-1893. ([I.] Sedert 1700 tot 1751. [II.] Sedert 1751-1842. [III.] Sedert 1842). “Belangrijke boekerij“, in: De Graafschapper, 8 aug. 1930. J. Visser, F. Smit en P.J. Maan, Onafhankelijk van Rome, toch katholiek : 250 jaar oud-katholieke geschiedenis. Hilversum, 1973. B.W. Verhey, L’église d’Utrecht : son histoire, sa vie et sa doctrine, sa place dans “l’Union d’Utrecht”, ses relations avec les Anglicans, les Orthodoxes, les Catholiques-Romains, sa place dans le mouvement œcuménique. [Amersfoort, 1984]. Metropolitaan Kapittel van de Oud-Katholieke Kerk van Nederland (Archiefinventaris Het Utrechts Archief) |
| Opmerkingen: | Sinds 2001 is vanuit het Oud Katholiek Seminarie te Amersfoort boeken in bruikleen gegeven aan de UB. Het betrof boeken van voor 1900. Dieze boeken zijn geplaatst op de signaturen ODB, ODJ en ODZ 1-2. Eind 2017 besloot het Kapittel de bruikleen te beëindigen en de boekencollecties in eigendom aan de UB over te dragen. De ondertekening van de overdrachtsovereenkomst vond plaats op 22 maart 2018. Bijeengeplaatst op de signatuur MAG 304-326.
|
| Groei: | incidentele aanvullingen |
| Overige informatie: | schenking |