Josquin-archief

Het Josquin-archief bevat enige duizenden foto’s van (met name) Midden-Europese, Italiaanse en Spaanse bronnen voor de Franco-Vlaamse polyfonie. De nadruk ligt op bronnen van belang voor het werk van Josquin des Prez (ca. 1450-1521). Het archief is vanaf 1919 door Albert Smijers aangelegd en ook na diens overlijden onderhouden en aangevuld.

Albertus Antonius (Albert) Smijers (Raamsdonksveer, 19 juli 1888 – Huis ter Heide, 15 mei 1957) werd als priester gewijd op 1 juni 1912 in ‘s-Hertogenbosch. Hij studeerde in Wenen en promoveerde daar in 1917.
Smijers werd daarna hoofddocent muziekgeschiedenis conservatorium te Amsterdam in 1929 en leider van de afdeling kerkmuziek aan het conservatorium te Tilburg. Van 1930 tot 1957 was hij hoogleraar in de muziekwetenschap aan de Rijksuniversiteit Utrecht.

Smijers’ grootste wetenschappelijke prestatie was de editie van de volledige werken van Josquin Des Prez, die hij vrijwel alleen verzorgde. In dat kader reisde hij bibliotheken in heel Europa af, en liet hij talloze bronnen fotograferen. Deze foto’s zijn verzameld in het Josquin-archief. Smijers’ aanname was dat een gedrukte bron altijd beter was dan een handschrift. (De eerste muziekuitgever, Ottaviano Petrucci, gaf begin 16e eeuw diverse bundels met missen van Josquin uit.). Deze aanname is naderhand onjuist gebleken. Smijers verzorgde de editie grotendeels alleen en kon hem niet meer voltooien. De laatste delen werden geredigeerd door dr. Miroslav Antonowycz en dr. Willem Elders.

De Josquin-uitgave zou er misschien niet zijn gekomen zonder de koordirigent Anton Averkamp. Averkamp had al in 1915 betreurd dat het volledige werk van Josquin niet beschikbaar was, en nodigde in 1919 als ondervoorzitter van de Vereeniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis (VNM) de zojuist in Wenen gepromoveerde Albert Smijers uit om tot het bestuur toe te treden. Smijers startte de Josquin-uitgave in 1922 en werd, na een geslaagde lobby door de Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst en de VNM, in 1930 benoemd tot de eerste Nederlandse hoogleraar in de muziekwetenschap. Vanaf 1969 werden voorbereidingen getroffen voor een nieuwe volledige Josquin-uitgave, de New Josquin Edition, waarvan Willem Elders de General Editor is. Met het verschijnen  van deel 29 (2017) kwam dit ambitieuze project tot een afronding.  Ook voor die nieuwe uitgave heeft het Josquin-archief een belangrijke rol vervuld. De symposia die in 1984 en 1986 zijn gehouden ter voorbereiding van de nieuwe Josquin-uitgave vonden plaats in nauwe samenwerking met het Holland Festival Oude Muziek en de topensembles die daar optraden.
Het Josquin-archief is te raadplegen in de UB Binnenstad.

De ca. 50.000 indexkaartjes worden momenteel gedigitaliseerd.