Logo Universiteit Utrecht, link naar homepage

Repertorium

Collectie Bilderdijk

Kast met de, door Koning Willem III geschonken, werken van W. Bilderdijk. Rechts: portret door B. Klinkert van Willem Bilderdijk, met doek om het hoofd, ter bestrijding van zijn hoofdpijnen, 1828.

Bilderdijk

In 1854 werd in Utrecht het vierde Nederlandsche Taal- en Letterkundig Congres gehouden, een vijf jaar tevoren in het leven geroepen organisatie van Zuid- en Noordnederlanders. Koning Willem III schonk het congres een exemplaar van alle werken van Willem Bilderdijk, op uniforme wijze gebonden in 150 banden. Daar de organisatie geen bibliotheek in stand hield, werd besloten deze verzameling, samen met enkele andere boekwerken, op 7 december 1855 in bruikleen te geven aan de hogeschoolbibliotheek. Tot deze schenking behoorde ook een autograaf (?) van het eerste gedrukte werk van Bilderdijk (1772): UBU, Hs 6 F 30 dl 16.

Dit bruikleen is door het congres nimmer teruggevraagd en eigendom geworden van de Utrechtse hogeschool.

Een Collectie Bilderdijkiana werd in 1908/1909 geschonken door François Leeflang.

De Universiteitsbibliotheek bezit ook een collectie Bilderijkiana (ca. 40 titels) afkomstig van de Openbare Leeszaal Hilversum. Deze bevat behalve publicaties van Willem Bilderdijk ook die van Katharina Wilhelmina Bilderdijk (Schweickhardt) (1776-1830). Zij was dichteres en tekenares en de levensgezellin van Willem Bilderdijk.

Willem Bilderdijk (1756-1831)

De geschiedkundige, taalkundige, dichter en advocaat Willem Bilderdijk werd geboren op 7 september 1756 in Amsterdam. Van 1780-1782 studeerde hij rechten te Leiden. Daarna vestigde Bilderdijk zich als advocaat in Den Haag. Als Orangist zijnde, vluchtte hij in 1795 voor de Fransen naar Londen. In 1797 verhuisde Bilderdijk naar Braunschweig. In 1806 keerde hij terug naar Nederland waar hij in 1807 als bibliothecaris van de Koning Lodewijk Napoleon werd aangesteld. Vervolgens was Bilderdijk van 1815-1817 bibliothecaris van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen. Te Leiden gaf hij als privaatdocent les in de vaderlandse geschiedenis, waardoor Bilderdijk grote politieke en religieuze invloed uitoefende. Hij kan als de geestelijke vader van het Nederlandse Réveil worden aangemerkt. Vanaf 1827 woonde Bilderdijk in Haarlem waar hij op 18 december 1831 overleed.

Op 25 oktober 1935 bezocht prinses Juliana de Universiteitsbibliotheek. Voor haar waren oude handschriften tentoongesteld waaronder het Psalterium en de boekschenking van Bilderdijk door haar grootvader.

 

Onderwerp:

Nederlandse taal- en letterkunde, Willem Bilderdijk

Jaar uitgave: 1772-1856
Omvang: ruim 150 banden, manuscripten
Documentsoort: handschrfit: 1 autograaf(?); brieven; gedrukt werk
Ontsluiting:

ontsloten via WorldCat op de provenances:

– Vierde Nederlandsche Taal- en Letterkundig Congres (Utrecht)

– Willem III, (koning der Nederlanden)

– Openbare Leeszaal Hilversum (Hilversum)

Hs 6 F 30 16:  Willem Bilderdijk , Vijf tafereelen van Josephs leven [[1770?]

 

Algemene literatuur:

Handelingen van het vierde Nederlandsch taal- en letterkundig congres, gehouden te Utrecht op 20,21 en 22 september 1854. Utrecht, 1855. P. 29, 262.

Handelingen van het vijfde Nederlandsch taal- en letterkundig congres, gehouden te Antwerpen, den 15 en 16 Augustus 1856. Antwerpen [etc.], z.j. P. 24, 85.

Bilderdijkiana : boeken en gedrukte stukken uit de collectie Bilderdijk-Jeronimo de Vries, door Mej. D.M. de Vries aan de stad Amsterdam geschonken, [1895].

E.J. Gras, “Bilderdijk-tentoonstelling in de bibliotheek der rijksuniversiteit”, in: Utrechtsch provinciaal en stedelijk dagblad, (1931), 17 October A.

Bilderdijktentoonstelling te Utrecht. In de Universiteitsbibliotheek“, in: Algemeen Handelsblad 22-10-1931.

Opstellen bij zijn afscheid van de bibliotheek der Rijksuniversiteit te Utrecht op 31 mei 1940, aangeboden aan G.A. Evers. Utrecht, 1944. P. 247.

Het Bilderdijk-Museum : mededelingenblad van de Vereniging “Het Bilderdijk-Museum. Amstelveen, Vereniging “Het Bilderdijk-Museum”, 1984-2019.

D. Grosheide, A.D.A. Monna & P.N.G. Pesch, Vier eeuwen Universiteitsbibliotheek Utrecht. Utrecht, 1986, p. 197.

E.B.M.J.Blomme, “Tussen Bilderdijk en ons staat een rijstebijberg van retoriek“, in: Literatuur 4 (1987) 351-354.

Bilderdijks boekenwijsheid : symposium 28-29 april 1988 : bijdragen over de veilingcatalogi van Bilderdijks bibliotheek. Uitgegeven door M. van Hattum en J. Zwaan. Amsterdam, 1989.

A.G. van der Steur, “Bilderdijkiana“, in: Boekenwereld 12 (1995/96) 115-116.

Bilderdijk verzameld : de collectie Bastiaan Klinkert in de Bibliotheek van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Amsterdam, Bibliotheek KNAW, 1996.

M. van Hattum, “Onbekende Bilderdijkiana van de Universiteit Amsterdam“, in: Het Bilderdijk-Museum 16 (1999) 11-12.

Ton Geerts, “Signalement: Bilderdijkiana in de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde“, in: Het Bilderdijk-Museum 17 (200) 14.

L.T. Monfils, Willem Bilderdijk bibliografie : analytische bibliografie van de zelfstandige publicaties 1777-2004, bibliografische lijst van niet-zelfstandige publicaties 1772-1831. Amstelveen, 2006.

Piet Gerbrandy, “Een leven vol sukkelingen”: het levenslange sterfbed van Willem Bilderdijk. Haarlem, Stichting Bilderdijk, 2006.

Wikipedia

Willem Bilderdijk (1756-1831) (webpagina Koninklijke Bibliotheek)

Willem Bilderdijk Boeken (webpagina De Bibliotheek)

WillemBilderdijk.nl (website)

Willem Bilderdijk collection (MNL) (website)

Verrassend: de collectie Bilderdijk (Nieuwbrief Bijzondere Collecties  UB Nijmegen, april 2013)

 

Opmerkingen:

grotendeels bijeengeplaatst op signatuur: Z oct 1952 – 2051, de publicaties afkomstig van de Openbare Leeszaal Hilversum op de signaturen ODL 2089-2090.

In het Archief Chevallier bevinden zich 11 brieven van Katharina Wilhelmina Bilderdijk-Schweickhardt (1776-1830) aan Esther Chevallier-Belmonte (1796-1840).

Groei: afgesloten
Overige informatie: in bruikleen gegeven aan de Universiteitsbibliotheek Utrecht 17 december 1855.