portret naar een foto uit 1888/89 (Collectie Universiteitsmuseum Utrecht?); midden: gedenkpenning 70ste verjaardag F.C. Donders; postzegel uit 1935
Franciscus Cornelis Donders (1818-1889)
Franciscus Cornelis (Frans) Donders werd geboren op 27 mei 1818 te Tilburg. Voorbestemd voor een priesteropleiding te Luik, kwam hij door de Belgische Opstand toch terecht in het Utrechtse, waar hij de Rijkskweekschool voor militair-geneeskundigen doorliep, en tegelijk colleges volgde aan de academie. In 1840 promoveerde Donders aan de Leidse universiteit. Op zijn 29ste werd hij al hoogleraar fysiologie (op 15 oktober 1847), en ging zich in toenemende mate toeleggen op de oogheelkunde. Van 1852-1853 was hij tevens Rector Magnificus te Utrecht. Donders richtte in 1858 uit eigen middelen een kliniek voor onbemiddelde ooglijders in, het Ooglijdersgasthuis aan de F.C. Dondersstraat. Donders ging met emeritaat op 18 september 1888. Hij kreeg eredoctoraten van Cambridge, Edinburgh, Cordoba en Bologna.
Donders overleed te Utrecht op 24 maart 1889.
De naam van Donders is verbonden aan het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour van de Radboud Universiteit Nijmegen, de F.C. Donders Leerstoel aan de Universiteit Utrecht en de Stichting Dondersfonds, in 1889 opgericht door F.C. Donders met als doel “Medewerking tot de vorming van fysiologen en ophthalmologen”.
Een deel van de bibliotheek van Prof.dr. Donders werd in 1889 vermaakt aan Ooglijdersgasthuis en het Physiologisch Laboratorium. De rest van de geneeskundige boeken werd verkocht door de firma List en Francke te Leipzig. De firma Beijers te Utrecht verkocht in november 1898 het geschiedkundige en letterkundige gedeelte.
De Collectie Donders werd in 1966 verworven van het Ooglijdersgasthuis door het Universiteitsmuseum. Thans maakt het onderdeel uit van de Collectie Oogheelkunde.
In het Universiteitsmuseum bevindt zich een deel van zijn collectie die afkomstig is via de Dr. F.P. Fischer-Stichting.
Prof. Donders redigeerde reeks Onderzoekingen gedaan in het Physiologisch Laboratorium der Utrechtsche Hoogeschool over 1867-1869 [en later?]
Onderwerp: | oogheelkunde, fysiologie |
Jaar uitgave: | 1609-1889 |
Omvang: | nader te bepalen |
Documentsoort: | handschrift: brieven; gedrukt werk |
Ontsluiting: | ontsloten via WorldCat op provenance : Donders, Franciscus Cornelis collegedictaten: Koert van der Horst, Catalogus van de collectie collegedictaten van de Utrechtse Universiteitsbibliotheek. Utrecht, Universiteitsbibliotheek, 1994, 95-97. |
Algemene literatuur: |
Veilingcatalogus, boeken van F.C. Donders, C.A. Engelbrecht, J.G. van Griethuysen, H. Hasselman, H. Hiebink, C.W. Opzoomer, Ridder F.A.L. van Rappard, J. Themmen, 19 november 1889 / J.L. Beijers. Utrecht, 1889. Hulde aan Prof. Dr. F. C. Donders. Utrecht, 1888 (overdruk uit Utrechtsch Provinciaal en Stedelijk Dagblad. 1888, 28 en 29 mei). R. de Josselin de Jong, “Donders als patholoog-anatoom“, in: Nederlands tijdschrift voor geneeskunde 74 (1930) 1064-1083. E.C. van Leersum, met medew. van C.C. Delprat…[et.al.], Het levenswerk van Franciscus Cornelis Donders, Haarlem, 1932. Briefe Albrecht von Graefes an F.C. Donders, 1852-1870. Herausgegeben und mit Bemerkungen versehen von H.J.M. Weve und G. ten Doesschate, Stuttgart, 1935. F.P. Fischer en G. ten Doesschate, Franciscus Cornelis Donders : uitgegeven ter gelegenheid van het eeuwfeest op 6 November 1958 van het Nederlandsch Gasthuis voor behoeftige en minvermogende ooglijders, gevestigd te Utrecht. Assen, Van Gorcum, 1958. “Franciscus Cornelis Donders (1818-1889)”, in: F. ten Doesschate, De Utrechtsche Universiteit en de geneeskunde 1636-1900. Nieuwkoop, 1963, p. 111-116. “Franciscus Cornelis Donders : Specialist tegen wil en dank“, in: Jan Romein & Annie Romein, Erflaters van onze beschaving, Amsterdam, 1976, p. 675-698. “Franciscus Cornelis Donders (1818-1889)”, in: G.T. Haneveld, Pathologische anatomie in Utrecht, circa 1800-1850. Amsterdam, Ronald Meesters, 1978, 219-230. (Proefschrift Utrecht). “Prof. Dr. F. C. Donders”, in: R.W.J.N. Hoppenbrouwers (red.) 125 jaar Ooglijdersgasthuis : 1858-1983 : gedenkboek ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van het Koninklijk Nederlands Gasthuis voor Ooglijders. Utrecht, 1983, p. 36-57. “Donders, Franciscus Cornelis”, in: G.A. Lindeboom, Dutch medical biography: a biographical dictionary of Dutch physicians and surgeons 1475-1975, Amsterdam, 1984, 464-467. W.A. Wijburg, “Prof. Dr. F.C. Donders (1818-1889): enige aanvullingen op zijn biografie”, in: Maandblad Oud-Utrecht 63 (1990) 16-20. P. Eling, “Frans Donders (1818-1889), geneeskundige en fysioloog“, in: J. van Oudheusden e.a. (red.), Brabantse biografieën. Levensbeschrijvingen van bekende en onbekende Noordbrabanders 4. Amsterdam/Meppel, 1996. L.T.G. Theunissen, “F.C. Donders en de wetenschappelijke bril”, in: Beroep op de wetenschap : Utrechtse geleerden tussen universiteit en samenleving 1850-1940. Utrecht, 1999, p. 64-75, 160-161. Douwe Draaisma, The age of precision : F.C. Donders and the measurement of mind, Nijmegen, 2002. Jan Keunen, “Wat we van F.C. Donders kunnen leren”, in: Oud-Utrecht 92 (april 2019) 32-37. Leen Dorsman, “Donders de legende van een ijdeltuit” (webpagina Universiteit Utrecht) Biography F.C. Donders (op website Donders Institute) |
Opmerkingen: | bijeengeplaatst op signatuur: U-MUS: Do …
Brieven van Donders bevinden zich in de collecties Zwaardemaker, Fruin en Hekmeyer |
Groei: | afgesloten |
Overige informatie: |