Logo Universiteit Utrecht, link naar homepage

Repertorium

Collectie Barchusen

portret uit 1721 toegeschreven aan Jan Maurits Quinkhard, Universiteitsmuseum Utrecht (bruikleen van de Universiteitsbibliotheek sinds 1956)

Johann Conrad Barchusen (1666-1723)

Johann Conrad Barchusen werd geboren op 16 maart 1666 te Horn, in het graafschap Lippe (Duitsland). Hij werd opgeleid tot apothekersgezel. In 1698 promoveerde hij te Utrecht, waarna hij benoemd werd tot lector in dezelfde stad. Vijf jaar later, in 1703, werd hij aangesteld als buitengewoon hoogleraar scheikunde. Hij overleed te Utrecht op 2 oktober 1723.

Barchusen wordt wel beschouwd als de eerste hoogleraar die de scheikunde een aparte plaats als zelfstandige wetenschap binnen het universitaire onderwijs heeft gegeven. Behalve scheikunde rekende Barchusen ook botanie, natuur- en sterrenkunde tot zijn aandachtsgebieden. In zijn testament van 4 november 1722 bepaalde hij dat zijn botanische boeken, die deels van eigenhandige aantekeningen waren voorzien, en alle overige werken op het terrein van de ‘Historia rerum naturalium’ (natuurlijke historie), voor zover deze in de Bibliotheek van de Hogeschool ontbraken, in deze collectie opgenomen moesten worden.
Na het overlijden van Barchusen in 1723 werden 165 werken door de vroedschap in ontvangst genomen, het ‘Legatum Berkhusianum’, alsmede een portret van de schenker, dat nog steeds deel uitmaakt van het Utrechtse universitaire bibliotheekbezit.

In 2001 werden tijdens restauratiewerkzaamheden de resten aangetroffen van het eerste chemisch laboratorium in Utrecht. Dit werd rond 1695 in bolwerk Sonnenborgh gevestigd en stond onder leiding van Barchusen.

Onderwerp:

botanie, natuurlijke historie

Jaar uitgave: ca. 1600-1720
Omvang: 165 banden
Documentsoort: gedrukt werk
Ontsluiting:

Legatum Berkhusianum‘, in: Auctarium catalogi Bibliothecae Trajectino-Batavae. Utrecht, 1754, 39-46. Uittreksel in: J.F. van Someren, De Utrechtsche Universiteitsbibliotheek : haar geschiedenis en kunstschatten voor 1880. Utrecht, Oosthoek, 1909, 125.

zeer beperkt ontsloten via WorldCat op provenance: Barchusen, Johann Conrad

Algemene literatuur:

O. Hannaway, “Johann Conrad Barchusen (1666-1723) : contemporary and rival of Boerhaave“, in: Ambix 14 (1967), 96-111.

J.W. van Spronsen, “Barchusen 1666-1723 : de eerste Utrechtse chemie-hoogleraar Johann Conrad Barchusen werd 300 jaar geleden geboren“, in: Chemisch Weekblad 48 (1966), 604-606.

P.P. [Pierre Pesch], “Collectie Prof. J.C. Barchusen”, in: Handschriften en oude drukken van de Utrechtse Universiteitsbibliotheek. Utrecht, 1984, 301-305.

“Barchusen (Barkhausen), Johannes Conrad”, in: G.A. Lindeboom, Dutch medical biography: a biographical dictionary of Dutch physicians and surgeons 1475-1975, Amsterdam, 1984, 71-72.

Vier eeuwen Universiteitsbibliotheek Utrecht. Utrecht, 1986, 102-103.

Boekcultuur in de Lage Landen 1500-1800. Utrecht, 1993, nr. 132.

Roland Linde, “Johann Conrad Barkhausen (1666-1723) : der bedeutendste Sohn der Stadt Horn : ein biographischer Versuch über den ersten Professor für Chemie an der Universität Utrecht“, in: Lippische Mitteilungen aus Geschichte und Landeskunde 63 (1964) 69-84.

G.A. Lindeboom, “Barchusen, rivaal van Boerhaave?”, in: Chemisch Weekbblad 67(1971) 10-12.

G. Jüttner, “Ein “Pharmacopoeus spagyricus”: Johann Conrad Barkhausen (1666-1723) und die Pharmazie”. In: Perspektiven der Pharmaziegeschichte. Festschrift für Rudolf Schmitz zum 65. Geburtstag. Herausgegeben von Peter Dilg (Graz, 1983) 147-164.

Catalogus Professorum

Wikipedia (Duits)
Wikipedia (Engels)

CHG (Chemie Historische Groep)

Opmerkingen:

verspreid geplaatst op o.a. de signaturen O oct 50-52 en O oct 113 en R fol …

Groei: afgesloten
Overige informatie: jaar schenking: 1723