links portret door P.W. v.d. Weijer; rechts postuum portret uit ca. 1864 door Anna Christina van Leeuwen (Collectie Universiteit Utrecht)
Jan Ackersdijck (1790-1861)
Jan (gelatiniseerd als Janus) Ackersdijck werd geboren op 22 oktober 1790 te ’s Hertogenbosch. Hij studeerde vanaf 1807 rechten in Utrecht en promoveerde in 1810. Hierna was hij advocaat en daarna als substituut-officier bij de rechtbank en als secretaris van Curatoren van de Utrechtse Hogeschool.hij rechterlijke betrekkingen. In 1828 werd hij benoemd tot gewoon hoogleraar Staatswetenschappen in Luik. In 1831 werd hij aangesteld als adjunct hoogleraar bij Rechtsgeleerdheid te Utrecht en in 1840 werd hij benoemd tot hoogleraar Rechtsgeleerdheid aan de Juridische faculteit van de Universiteit Utrecht. In de periode 1840-1841 was hij rector magnificus van de Universiteit. In 1860 ging hij met emeritaat. Een jaar later, op 13 juli, kwam hij te overlijden.
Curatoren verleenden in 1862 een buitengewoon krediet van 1000 gulden tot aankoop van werken op de veiling van wijlen prof. Ackersdijck. In hetzelfde jaar werd op de boekenveiling bij Frederik Muller in Amsterdam ca. 250 titels aangekocht uit de Ackersdijck nalatenschap. In 1863 of 1864 schonk de weduwe M.A. Walterthum dozen met adversaria (statisiek, geschiedenis en rechtsgeleerdheid) en 30 portefeuilles met ruim 1000 kaarten en collegedictaten aan de universiteitsbibliotheek. Zes dozen uit het legaat Ackersdijck zijn in 1909 verloren gegaan.
De inhoud van de kaartenverzameling kan in twee categorieën verdeeld worden:
1. een aantal 17e en 18e eeuwse gedrukte kaarten;
2. een groep geografische en thematische kaarten uit de eerste helft van de 19e eeuw. Deze kaarten kocht Ackersdijck voor een groot deel tijdens zijn vele reizen.
In 1946/1947 werd de collectie aangevuld door een overdracht van de Algemeen Rijksarchivaris.
In 1973 werd de collectie Ackersdijck in bruikleen gegeven bij de bibliotheek van het toenmalige Geografisch Instituut. De collectie verhuisde in 2004 naar de nieuwbouw van de universiteitsbibliotheek in de Utrecht Science Park.
De collectie bevat ook stukken van Willem Cornelis Ackersdijck sr. (1735-1794) en Willem Cornelis Ackersdijck jr. (1760-1843).
| Onderwerp: | kaarten en atlassen, zwaartepunt: Nederland: thematische kaarten, economie, (politieke) geschiedenis, landbouw, reizen, statistiek (cijfermatig materiaal van geografische, demografische, sociologische en economische aard) |
| Jaar uitgave: | 17e eeuw-1862 (zwaartepunt: begin 19e eeuw) |
| Omvang: | 40 m met o.m. ca. 1500 kaarten, 450 atlassen |
| Documentsoort: | gedrukt werk (kaarten, atlassen), handschriften: brieven, reisverslagen, (afschriften van) officiële stukken, verslagen, rapporten, vergaderstukken, collegedictaten, etc. |
| Ontsluiting: | handgeschreven inventaris; voor de brieven een getypte inventaris, tevens ontsloten in WorldCat. handschriften en boeken zijn in WorldCat ontsloten op provenance Ackersdijck, Jan
Lijst van kaarten in de Ackersdijck-collectie van de Rijksuniversiteit Utrecht. Samengest. onder red. van G.G. Schilder. Utrecht, Geografisch Instituut van de Rijksuniversiteit, 1975 (Bulletin van de Vakgroep Kartografie no. 1). collegedictaten: Koert van der Horst, Catalogus van de collectie collegedictaten van de UtrechtseUniversiteitsbibliotheek. Utrecht, Universiteitsbibliotheek, 1994, 87-89. Yoshihiro Niji (ed.), Georg Wilhelm Friedrich Hegel: Philosophie der Geschichte. Mitschriften der letzten Vorlesungen von Jan Ackersdijck, Wintersemester 1830/31, Berlin. 2 vols (Bochum, 2021). (transcriptie van de collegedictaten Hs. 1380 en Hs. 1381. Dagboek van zijn verblijf in Duitschland van 29 Aug. 1830-7 Julij 1831: Hs. 1316. |
| Algemene literatuur: | O. van Rees, “De wetenschappelijke werkzaamheid van Mr. J. Ackersdijck geschetst“, in: Utrechtsche studenten-almanak, 1862, 169-212. W. C. Mees, “Een briefwisseling tusschen Gijsbert Karel van Hogendorpen Prof. Jan Ackersdijck”, in: Economisch-historisch jaarboek 12 (1926) 100-124. P.Chr, H. Overmeer, “Archief van Prof. J. Ackersdijck (1790-1861), in: Handschriften en oude drukken van de Utrechtse Universiteitsbliotheek. Utrecht, 1984, 285-287. Vier eeuwen Universiteitsbibliotheek Utrecht. Utrecht, 1986, 216-217. Marieke Monsieurs, “Een leven lang verzamelen” : particuliere bibliotheken in de negentiende eeuw : een studie naar de bibliotheken van mr. J. Ackersdijck & mr. B.J.L. baron de Geer van Jutphaas. [S.l.], 2005. (Doctoraalscriptie geschiedenis Universiteit Utrecht). Nico Randeraad, “De statistische reizen van Jan Ackersdijck“, in: De negentiende eeuw : documentatieblad Werkgroep 19e eeuw 32, no. 1 (2008) p. 15-26. “Een zaak van nationaal en wetenschappelijk belang : de Utrechtse kaartenverzameling in historisch perspectief”, in: Bijzonder onderzoek : een ontdekkingsreis door de Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek Utrecht. Utrecht, 2009. P. 90-95. Zie: pdf. |
| Opmerkingen: | bijeengeplaatst op signatuur: KAART: Ackersdijck … brieven van Jan Ackerdijck en familieleden zijn bijeengeplaatst op signatuur: HS 21.A.5-6 en HS 1152. |
| Groei: | afgesloten |
| Overige informatie: | aankoop: 1862 (boeken); schenking door de weduwe van J. Ackersdijck: 1864 (kaarten) |
