Maliebaan 29-31 te Utrecht (collectie NIOD)
NSB
De NSB (Nationaal-Socialistische Beweging) werd opgericht in 1931. De NSB was een autoritaire, antiparlementaire, extreemrechtse partij die streefde naar een nationaal-socialistisch bewind. Verder vond zij dat er een Groot-Nederlands Rijk moest komen, waartoe ook Vlaanderen zou behoren. Onder Duitse invloed kreeg de partij een antisemitisch (anti-joods) karakter. Leider van de NSB was A.A. Mussert.
De partij had midden jaren dertig een relatief grote aanhang (circa 8% van de kiezers), maar behaalde bij de enige Tweede Kamerverkiezingen waaraan zij deelnam (in 1937) slechts vier zetels. Na de Duitse bezetting, toen de NSB de enige erkende partij was, nam haar ledental toe tot rond de 100.000. De partij heulde met de bezetter. In 1945 werd de partij verboden en werden veel leden veroordeeld.
De boekenverzameling van de NSB bevond zich op Maliebaan 31 te Utrecht. Hier waren onder andere het secretariaat-generaal (van secr. gen. Huygen), de afdeling pers/propaganda, organisatie en personeel gevestigd.
In 1945 of 1946 nam de Universiteitsbibliotheek Utrecht op verzoek van betrokken instanties in beslag genomen bibliotheken van N.S.B.’ers en Rijksduitsers in bewaring. Ook voerde waarnemend bibliothecaris A.J.C. Rüter de liquidatie van de archieven en bibliotheken van nationaal-socialistische instellingen in Utrecht uit,
op verzoek van het Rijksbureau voor Oorlogsdocumentatie. Enkele in beslag genomen bibliotheken van NSB’ers werden in 1946/1947 teruggegeven.
Op 16 september 1946 schonk de Universiteitsbibliotheek 44 titels uit de NSB collectie aan de Universiteitsbibliotheek Leiden.
In de collectie NSB bevinden zich ook enkele geconfisqueerde boeken waarvan niet zeker is of deze ook afkomstig zijn van de NSB.
| Onderwerp: | nationaalsocialisme, Duitse cultuurgeschiedenis |
| Jaar uitgave: | 1862-1944 (zwaartepunt: 20ste eeuw) |
| Omvang: | 306 titels |
| Documentsoort: | gedrukt werk |
| Ontsluiting: | grotendeels ontsloten via WorldCat op provenance : N.S.B. |
| Algemene literatuur: | Wout Buitelaar, Panden die verhalen : een kleine oorlogsgeschiedenis van de Utrechtse Maliebaan. Utrecht, 2008. Albert van der Heide, “‘Niet geschikt voor nationaal-socialistische vorming’ : Een Joods sagenboek uit de bibliotheek van de NSB“, in: Omslag : Bulletin van de Universiteitsbibliotheek Leiden en het Scaliger Instituut, 2012-1, p. 3-4. Annemieke van Bockxmeer, De oorlog verzameld : het ontstaan van de collectie van het NIOD. Amsterdam, De Bezige Bij, 2014. Ad van Liempt, Aan de Maliebaan : NSB, kerk en verzet op een strekkende kilometer. [Amsterdam], [2015]. Aan de Maliebaan (website) Maliebaan (Utrecht) (Wikipedia) Nationaal-Socialistische Beweging (Wikipedia) |
| Opmerkingen: | verspreid geplaatst in de Universiteitsbibliotheek Utrecht, locatie Utrecht Science Park |
| Groei: | afgesloten |
| Overige informatie: | geconfisqueerd in 1945 of 1946 |