Getuigschrift van bekwaamheid van Johann Heinrich Hartmann Bätz (1733); emaille naambordje; Voormalig Bätz-orgel Remonstrantse Kerk Utrecht, thans RK Franciscus Xaveriuskerk te Amersfoort (1819); portret van Johan Frederik Witte (fotograaf A. Greiner)
Bätz-Witte
De orgelmakers Bätz-Witte te Utrecht hebben hun bedrijf uitgeoefend tussen 1739 en 1902. Johann Heinrich Hartmann Bätz (1709-1770) vestigde zich als zelfstandig orgelbouwer in Utrecht in 1739. Vijf leden van de familie Bätz, verdeeld over drie generaties, leidden het in Utrecht gevestigde bedrijf tot 1849; daarna werd het overgenomen door de meesterknecht Christiaan Gottlieb Friedrich Witte (1802-1873). Zijn zoon Johan Frederik (1840-1902) zette het bedrijf nog voort tot aan zijn dood.
Een gedeelte van het bedrijfsarchief is bewaard gebleven in het Utrechts Orgelarchief. Het archief bevat veel tekeningen van orgels. In de eerste plaats frontontwerpen, maar ook constructietekeningen van front en kas en van het binnenwerk van diverse instrumenten. Naast tekeningen zijn in het archief bijna 50 bestekken van orgels aanwezig en technische berekeningen van ruim 20 instrumenten. Het overige materiaal is doorgaans van meer algemene aard. Tenslotte zijn er nog een groot aantal platen van bouwkundige aard en een 48-tal gestandaardiseerde frontontwerpen.
| Onderwerp: | muziek, Orgelarchief, orgels |
| Jaar uitgave: | ca. 1729-1911 (zwaartepunt 2e helft 19e eeuw) |
| Omvang: | nader te bepalen |
| Documentsoort: | tekeningen, bestekken, krantenknipsels, correspondentie, enz. |
| Ontsluiting: | |
| Algemene literatuur: | Gert Oost, De orgelmakers Bätz (1739-1849), een eeuw orgelbouw in Nederland. Alphen aan den Rijn, 1981. (Proefschrift Utrecht, 1975). (Er bestaat een 3de aangevulde druk uit 1981). Jaap Jan Steensma, “Bätz: Drie generaties orgelbouw”, in: Het Orgel 113 (2017), nr. 6, p. 3-7. Teunis Willem Frederik den Toom, De orgelmakers Witte : een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw. Heerenveen, 1997. (Proefschrift Utrecht). Jaap Jan Steensma, “Dartlend in het glas”: papierfragmenten familie Bätz. Elburg, Stichting tot Behoud van het Nederlandse orgel, 2020. (Uitgave van de Stichting van het Nederlandse Orgel, publicatie nr. 90) Wikipedia (familie Bätz) Wikipedia (Christian Gottlieb Friedrich Witte) Wikipedia (Johan Frederik Witte) |
| Opmerkingen: | de collectie Bätz/Witte maakt deel uit van het Utrechts Orgelarchief. Voor meer informatie, zie Collectie Orgelarchief |
| Groei: | afgesloten |
| Overige informatie: |