Boven links: “Interieur van de Sterrenwacht op het bolwerk Zonnenburg te Utrecht: coelostaat in de waarnemingspost op het dak, met hoofdassistent Drs. J. Houtgast”.  Rechts: Houtgast bestudeert samen met Van Ravenswaay een exemplaar van de Harmonia macrocosmica (1660) van Andreas Cellarius. Beide foto’s uit: Utrecht in woord en beeld, 1940/41, nr. 42.

Jakob Houtgast (1908-1982)

De astronoom Jakob (Jaap) Houtgast werd geboren op 14 augustus 1908 in Assen. Hij studeerde wis- en natuurkunde aan de Universiteit Utrecht en promoveerde aldaar in 1942 op het proefschrift The variations in the profiles of strong Fraunhofer lines along a radius of the solar disc. Aan dezelfde Universiteit werd Houtgast ca. 1939 benoemd tot hoofdassistent bij de Utrechtse sterrenwacht Sonnenborgh. Toen prof. Minnaert op 4 mei 1942 door de Duitsers in gijzeling was genomen, nam Houtgast diens functie waar. In 1953 volgde zijn benoeming tot lector in de praktische sterrenkunde. Tussen 1952 en 1973 leidde Houtgast negen expedities naar zonsverduisteringen. Hij bekleedde enkele functies, zoals die van voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde en chairman van de Working Group on Solar Eclipses van de International Astronomical Union. In 1979 ging Houtgast met emeritaat.

Dr. Houtgast overleed op 1 november 1982 te Utrecht. Naar hem is een planetoïde vernoemd.

Het archief van Dr. Houtgast is mogelijk binnengekomen via Sonnenborgh. Er bevindt zich in dit archief ook materiaal van Trude Ilse Hoinkes (1912-1962), de echtgenote van Houtgast.