Hs. 1356 (5 C 14)
Collectie Maastrichtse handschriften en oude drukken
Ten tijde van de Franse overheersing werden de kloosters in het Departement van de Nedermaas in 1795 gedwongen gesloten. De bibliotheken werden overgebracht naar Maastricht. Van 23 tot 31 oktober en op 2 november 1801 werd het grootste gedeelte daar geveild door de Fransen. Door wie het op die veiling werd gekocht, is onbekend.
In een kamertje van het Gouvernementsgebouw werden in 1839 120 handschriften en 352 oude drukken (voornamelijk van voor 1550) ontdekt die in 1801 buiten de veiling waren gehouden. Het jaar daarop werden deze boeken op verzoek van de bibliothecaris van de Koninklijke Bibliotheek naar Den Haag gezonden, waar hij er voor de KB de beste 71 handschriften selecteerde. Van de rest kreeg Utrecht er 46 en Groningen er drie. Leiden had een aandeel in de rest afgewezen, de Leidse bibliothecaris Jacob Geel wilde niets van deze ‘prullenhoop’ en ‘uitschot’ weten, dat beter als scheurpapier had kunnen worden verkocht.
Uiteindelijk werden er zes kisten met boeken naar Utrecht vervoerd. Van de 46 handschriften zijn er 39 geïdentificeerd (zij het niet altijd met zekerheid, zie Hermans 1987). Een ‘Sermones’, ‘Evangelia et Epistolae festorum’ , ‘Soccio Sermones’, ‘Latijns kerkboek’ en drie Latijnse gebedsboeken uit de overdrachtslijsten zijn niet geïdentificeerd. De grootste collectie handschriften was die van het St. Agnesklooster te Maaseik. Van de 39 belandden er uiteindelijk 29 in de KB, negen in de Utrechtse en één in de Groningse Universiteitsbibliotheek.
De oude drukken staan vermeld in de lijst van Flament 1889, deel 1, bijlagen, p. xl-lii, en de handschriften p. lii-lv. De lijsten bevatten echter enige fouten.
In het Journaalboek / Accession Register deel *VII*, p. 10, staat over de ingekomen oude drukken vermeld dat hiervoor de nummers 20459 tot en met 20672 waren gebruikt, totaal 223. Deze nummers staan achterin de boeken genoteerd. Hieronder bevinden zich ca. 110 incunabelen.
| Onderwerp: | religieuze teksten, religieuze muziek, wetenschap |
| Jaar uitgave: | ca. 1050-ca. 1600 |
| Omvang: | 46 handschriften, rond de 200 oude drukken |
| Documentsoort: | handschriften, incunabelen, oude drukken |
| Ontsluiting: | J. Alblas en J.F. van Someren, Incunabelen Bibliotheek der Rijksuniversiteit te Utrecht. Utrecht, 1922. P.A. Tiele en A. Hulshof, Catalogus codicum manu scriptorum Bibliothecae Universitatis Rheno-Trajectinae. vol. 1 en vol. 2. Utrecht en Den Haag, 1887 en 1909. Roel van den Assem, Femke van Hilten, Kristien Lammers en Sophie van Setten; Bart Jaski (eindredactie), Middelnederlandse Handschriften in de Universiteitsbibliotheek Utrecht (2018) [online versie] ontsloten via WorldCat op de provenances: Gouvernementsgebouw (Maastricht), en: Klooster der Reguliere zusters van S. Agneta (Maaseik)
Lijst van handschriften: Hs. 116 (Hs 2 D 18) Johannes Chrysostomus, De compunctione cordis Hs. 128 (Hs 3 G 3) Homiliae sanctorum patrum in Evangelia Dominicalia Hs. 129 (Hs 5 A 12) Homiliae sanctorum Patrum in Evangelia Dominicalia Hs. 143 (Hs. 5 C 7) Antonius Parmensis, Postillae omnium evangeliorum dominicalium totius anni omniumque feriarum quadragesimae Hs. 144 (Hs 6 A 2) Bartolomeo de Pisis, De confirmitate vitae beati Francisci ad vitam Jesu Christi Hs. 149 (Hs 5 A 11) Nicolaus de Ausmo, Supplementum (ad Summam Pisanellam) de casibus conscientiae Hs. 182 (Hs 5 F 2) Wilhelmus Dicbier, Registrum tripartitum exercitionum incipientium, proficientium et devotorum Hs. 183 (1 & 2) (Hs 5 F 1) Wilhelmus Dicbier, Manuale religiosorum in dumo religiosorum Eyndovie Hs. 184 (Hs 2 E 10) Wilhelmus Dicbier, Compendium sententiarum Hs. 189 (Hs 5 B 8) Dionysius Carthusianus, Expositio in libros Regum et Paralipomenon Hs. 203 (Hs 5 E 15) Johannes Gerson, Considerationes de mystica theologia Hs. 243 (Hs 5 C 8) Sermones de sanctis et de communi sanctorum Hs. 289 (Hs 5 C 11) Conradus de Brundelsheim, Sermones de sanctis Hs. 291 (Hs 5 E 14) Henricus Suso, Horologium aeternae sapientiae Hs. 356 (Hs 5 D 1) Johannes de Sancto Laurentio, Postillationes Evangeliorum Hs. 362 (Hs 5 C 12) Franciscus de Mayronis, Sermones dominicales Hs. 368 (Hs 5 F 4) Sermones Hs. 384 (Hs 2 D 9) Libellus spiritualis exercitii Hs. 399 (Hs 5 A 7) Guilielmus Durandus, Rationale divinorum officiorum Hs. 414 (Hs 5 B 7) Graduale [Recollectorum Tungrensium] Hs. 415 (Hs 6 A 1) Graduale Hs. 429 (Hs 2 D 16) Breviarium Hs. 434 (Hs 5 E 16) Michael Bajus, Annotationes in epistolas Pauli, epistolas catholicas et Apocalypsin Hs. 626 (Hs 5 D 3) Nicolaus de Tudeschis, Consilia Hs. 725 (Hs 6 A 3) Kalendarius primus docens verum solis locum ad meridiem ... Hs. 727 (Hs 5 D 2) Joannes Renard, Praelectiones in Sphaeram Joannis de Sacrobosco Hs. 1010 (Hs 2 E 15) De exposicien van den Evangelien des jaergancs Hs. 1011 (Hs 8 L 8) Lessen der Ewangelien en Epistelen Hs. 1013 (Hs 5 E 19) Pelagius, Vanden reden der heiligher altuaderen Hs. 1015 (Hs 5 E 17) Johannes Cassianus, Die XXIV collatien Hs. 1019 (Hs 5 E 22) Profectus religiosorum, dat is van voertghanghen gheestliker menschen Hs. 1022 (Hs 5 L 7) Henricus Herp, Spiegel der volcomenheyt Hs. 1024 (Hs 5 E 20) Van den geesteliken staet Hs. 1027 (Hs 5 E 18) Sermoenen voor zon- en feestdagen Hs. 1030 (Hs 8 L 9) Onser liever vrouwen souter Hs. 1032 (Hs 2 D 23) Stichtelijke tractaten en getijden Hs. 1033 (Hs 8 L 11) Gebeden Hs. 1043 (Hs 2 E 11) Missaal Hs. 1356 (Hs 5 C 14) Guy de Chauliac, Cyrurgie Herkomst: Augustijners (bisdom Luik; Tienen?) (B): Hs. 415 |
| Algemene literatuur: | J. Deschamps, “Handschriften uit het Sint-Agnes-klooster te Maaseik”, in: Album Dr. M. Bussels. Hasselt, 1967, p. [167]-194. J. Deschamps, Middelnederlandse handschriften uit Europese en Amerikaanse bibliotheken. Leiden, 1972, p. 8. W. van Dijk, Handschriften bij de Hepperpoort. Omvang en doel van de schrijfactiviteiten van de eerste kopiiste van het Sint-Agnesklooster te Maaseik, Mart van Duijn, “’Onser liever vrouwen souter and other text(s)‘: Identificatie van een vijftiende eeuws traktaat”, in: Madoc, 2008, p. 12-19 [= Hs. 1030 (Hs 8 L 9)]. August Jean A. Flament, Catalogus der Stadsbibliotheek van Maastricht, bewerkt vooral als “Bibliotheca Limburgensis”. 2 delen. Maastricht 1889-1894, deel 1, p. 1-131, en bijlagen, p. i-lxxii. D. Grosheide, A.D.A. Monna en Pierre Pesch, Vier eeuwen Universiteitsbibliotheek Utrecht. Utrecht, 1986, p. 197-199. K. van der Horst, “Handschriften uit de Zuidelijke Nederlanden”, in: Handschriften en oude drukken van de Utrechtse Universiteitsbibliotheek. Utrecht, 1984, p. 233-235. J. Hermans,“Elf kisten boeken uit het gouvernementsgebouw te Maastricht. Lotgevallen van de Limburgse handschriften en oude drukken, gevonden in 1839”, in: Cockx-Indestege en Hendrickx (red.) Miscellanea neerlandica. Leuven, 1987, dl. 1, p. 105-143. Femke van Hilten, “‘Cyrurgie’van Guy de Chauliac: chirurgie als onderdeel van boekentwist”, webpagina UB Utrecht, Bijzondere collecties, 2017. K. van der Horst, Illuminated and decorated medieval manuscripts in the University Library, Utrecht. An illustrated catalogue. ’s Gravenhage, 1989. Johan Oosterman, “Weggevoerd en teruggevonden. Over middeleeuwse handschriften uit Limburgse kloosters”, in: Publications 158 (2022), p. 205-232. Pierre Pesch, “Incunabelen”, in: Handschriften en oude drukken van de Utrechtse Universiteitsbibliotheek. Utrecht, 1984, p. 322-324. K. Stooker & T. Verbeij, Collecties op orde. Middelnederlandse handschriften uit kloosters en semi-religieuze gemeenschappen in de Nederlanden. Leuven, 1997. |
| Opmerkingen: | overdracht door de Koninklijke Bibliotheek aan de Universiteitsbibliotheek Utrecht in 1841. |
| Groei: | afgesloten |
| Overige informatie: |