portret uit 1818 door Pieter Christoffel Wonder (Collectie Anatomisch Museum Bleulandinum); Utrechtsche Courant, 30-9-1839; Bleuland met zijn assistent Petrus Koning in zijn studeervertrek, 1803 door J.H. Prins (coll. Kröller-Muller Museum)
Anatomie
De boekencollectie Anatomie maakt deel uit van het Anatomisch Museum Bleulandinum (vroeger Museum Anatomie), een onderdeel van de Medische Bibliotheek Utrecht.
Museum Bleulandinum is genoemd naar Jan Bleuland, hoogleraar en rector magnificus van de Universiteit Utrecht. Hij legde de basis voor de collectie. In 1839 kocht Koning Willem I in 1839 voor ƒ 25.000 op een veiling de totale collectie, inclusief de boeken, aan als anatomisch museum voor de Universiteit van Utrecht.
Een beschrijving van het Museum Bleulandium is nog door Bleuland zelf vervaardigd en is in 1828 uitgegeven onder de titel Otium Academicum […] met illustraties door Jan Hendrik Verheijen.
Jan Bleuland (1756-1838)
Jan Bleuland werd geboren te Gouda op 20 juli 1756. Op 21 juni 1780 promoveerde hij daar op het proefschrift Over het moeilijk of verhinderde doorslikken van spijzen. Daarna vestigde hij zich in Gouda als stadsdokter.
Met grote regelmaat liet hij wetenschappelijk werken op medisch en anatomisch gebied verschijnen, die hij – uniek voor zijn tijd – van veel verhelderende illustraties liet voorzien. In 1791 werd hij hoogleraar in de ontleed-, heel- en verloskunde in Harderwijk, tevens was hij daar rector magnificus van 1793-1794. Van 1795-1826 was hij hoogleraar aan de Utrechtse hogeschool en hij ging daarna met emeritaat. Hij overleed te Utrecht op 8 november 1838. Bleuland was ook een verzamelaar van schilderijen en was in 1807 één van de oprichters van het Schilder- en Teekenkundig Genootschap Kunstliefde.
Vanaf 6 mei 1839, een half jaar na zijn dood, werd zijn kunstcollectie geveild. Op 1 oktober werden bij J. Altheer in Utrecht zijn boeken geveild.
| Onderwerp: | anatomie, gynaecologie, dermatologie |
| Jaar uitgave: | ca. 1500-ca. 1940 |
| Omvang: | ca. 300 banden |
| Documentsoort: | gedrukt werk |
| Ontsluiting: | ontsloten via WorldCat op titel van de collectie zijn 79 banden gedigitaliseerd, waarvan 26 van na 1850. Deze zijn te vinden bij de Gedigitaliseerde objecten bijzondere collecties. |
| Algemene literatuur: |
J. Bleuland, Descriptio musei anatomici, quod, universi Belgii regis augustissimi Guilielmi I munificentia, Academiae rheno-trajectinae concessit. Trajecti ad Rhenum, Joh. Altheer, 1826. “Catalogus der uitgebreide verzameling van schilderijen, teekeneningen, enz. nagelaten door den Heer Professor Jan Bleuland, te Utrecht“. Utrecht, 1839. Catalogus librorum medicorum praecipue anatomiam et physiologiam spectantium, quos reliquit vir clarissimus Janus Bleuland … quorim publica siet distractio I Octobris Anni 1839 … Trajecti ad Rhenum, typis Joh. Altheer, 1839. P.J.I. de Fremerij, Herinneringen aan het leven en de werkzaamheden van Jan Bleuland. [Overgenomen uit den Algemeenen Konst- en Letterbode no 55, 56 en 57 van het jaar 1939]. “Professor Janus Bleuland“, in: A.J. van der Weyde, Bijdrage tot de geschiedenis der geneeskunde in ons vaderland van 1793 – 1843, Utrecht 1920, p. 11-12. Ö. Bánki, Het levenswerk van professor Jan Bleuland en zijn leerling en prosector Petrus Koning, alsmede een tentoonstelling van praeparaten en wasmodellen uit het Museum Bleulandinum en de verzameling Koning … Z.pl., [1939]. Overdruk uit: Nederlandsch tijdschrift voor geneeskunde 83 (1939), no. 30, p. 3838-3844. H. Meter, “Prof. Dr. J. Bleuland, een vermaard Gouds medicus uit de laatste helft der 18de eeuw“, in: Verzameling van de Oudheidkundige Kring ‘Die Goude’, 6 (1947) 129-137. “Jan Bleuland (1756-1838)”, in: F. ten Doesschate, De Utrechtsche Universiteit en de geneeskunde 1636-1900. Nieuwkoop, 1963, p. 99-100. “Bleuland, Jan (Janus)”, in: G.A. Lindeboom, Dutch medical biography: a biographical dictionary of Dutch physicians and surgeons 1475-1975, Amsterdam, 1984, 163-165. “Jan Bleuland”(1756-1838)”, in: G.T. Haneveld, Pathologische anatomie in Utrecht, circa 1800-1850. Amsterdam, Ronald Meesters, 1978, 100-145 en 237-244. (Proefschrift Utrecht). Armand Heijnen, “De verhuizing van de Bleulandkast : ‘den lust ter verkrijging van eene nauwkeurige kennis van het menschelijk lichaam”, in: U-Blad 22, nr. 13 (15 nov. 1990) 28. Rob Visser,, “Jan Bleuland (1756-1838). Hartstochtelijk verzamelaar”, in: Zes keer zestig : 360 jaar universitaire geschiedenis in zes biografieën (eindred. H. Jamin). Utrecht, 1996, p. 47-55. Emilie C. van der Knaap, Prof. dr. Jan Bleuland (1756-1838) en het Museum Bleulandium, (doctoraalscriptie Universiteit Utrecht, 2001). Bart Jaski, “Brief van J. Bleuland (1756-1838) aan M: de Sénégra, Grand Maitre de la Maison du Roi (1774-1841)” Hs 31 A 9 (2005, webpagina Bijzondere Collecties UBU. Ilana Noot, “Wie goed doet goed ontmoet: het levensverhaal van de Utrechtse hoogleraar Jan Bleuland“, in: Duic, nr. 258 (2 februari 2024) 8-9. |
| Opmerkingen: | werken van voor 1850 zijn bijeengeplaatst in Museum Anatomie; werken betreffende anatomie en embryologie in Museum Anatomie; werken betreffende gynaecologie en dermatologie overgebracht naar de Universiteitsbibliotheek Utrecht |
| Groei: | afgesloten |
| Overige informatie: | bijeengeplaatst op de signatuur: MBUMA: ...; MAG: M qu ... en elders |