Van links naar rechts: J.H. Gunning Jr. (bron: RKD); J.H. Gunning J.H.zn en het Ex-libris van laatstgenoemde ( fotografen zijn onbekend)
Gunning (theologie)
De collectie Gunning (theologie) omvat de verzameling boeken en handschriften verzameld door en afkomstig van de theoloog Johannes Hermanus Gunning JHzn (1858-1940). Een belangrijk deel van deze collectie is afkomstig van zijn vader, de theoloog Johannes Hermanus Gunning Jr. (1829-1905). Daarnaast zijn in de UB Utrecht boeken aanwezig van de pedagoog Johannes Hermanus Gunning Wzn (1859-1951). Deze collectie staat los van de collectie van de beide theologen.
Dr. J.H. Gunning JHzn schonk zijn omvangrijke boekerij, circa 3000 banden, aan de Universiteitsbibliotheek Utrecht in 1933. Kort na zijn dood ontving de Universiteitsbibliotheek in juni 1940 de zogenaamde Bibliotheek-Gunning, grotendeels de verzameling boeken van zijn vader. Deze collectie bestaat uit alle publicaties van J.H. Gunning ( 1829-1905), een verzameling Dante, een grote verzameling Hebreeuwse geschiedenisboeken, een collectie over het Leger des Heils en over de stichter William Booth. Verder nog over liturgie in de Nederlandse eredienst, over Zionisme, diaconessenarbeid, het Zionisme, de Oxford-groep,de Maranatha-beweging en bijbels in alle Europese talen.
De verzameling omvat dertig boekenkasten die geplaatst werden in de Gunning-Kamer, het voormalig paleis van Koning Lodewijk Napoleon., Drift 31. Beheerder van de Gunning Bibliotheek was A. Brom Jr., ambtenaar van de Universiteitsbibliotheek Utrecht.
In 1932 schonk Joh.G. Hunningher uit Amsterdam bijna 220 geschriften van en over prof.dr. J.H. Gunning aan de Universiteitsbibliotheek Utrecht). In januari 1961 schonk Prof. Maarten van Rhijn 19 brieven van J.H. Gunning Jr. en enkele andere stukken.
Johannes Hermanus Gunning Jr. (1829-1905)
Johannes Hermanus Gunning Jr. werd op 29 mei 1829 te Vlaardingen geboren als zoon van de hervormde predikant Johannes Hermanus Gunning Sr. (1802-1889) en Anna Elisabeth van Campen (1805-1855). J.H. Gunning Jr. studeerde theologie aan de Universiteit Utrecht, waar hij in 1851 het proponentsexamen aflegde. Hij was als hervormd predikant werkzaam in Blauwkapel, Hilversum en ’s Gravenhage. In 1877 bood de Universiteit Utrecht hem een eredoctoraat aan. Van 1882-1889 was J.H. Gunning Jr. hoogleraar dogmatiek aan de Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam en van 1889 tot 1899 hoogleraar wijsbegeerte van de godsdienst en ethiek te Leiden. J.H. Gunning Jr. overleed op 21 februari 1905 mei te Arnhem. Hij was getrouwd met Johanna Jacoba Hoog (1826-1904).
Professor Guning had een encyclopedische kennis. Aan zijn boekenschat had hij echter lang niet genoeg. Als jong predikant te Blauwkapel wandelde hij dikwijls naar Utrecht om er in de Universiteitsbibliotheek zijn kennis te verrijken. In die tijd konden bibliotheekbezoekers zelf de boeken uit dekasten nemen wat ze wilden. Gunning altijd zeer geconcentreerd wanneer hij een boek las, klom eens op een ladder om van de hoogste plank een boek te raadplegen. Hij sloeg het boek open. keek er in, werd geboeid door de lectuur … en bleef urenlang boven op de ladder staan.
Johannes Hermanus Gunning JHzn (1858-1940)
Johannes Hermanus (Johan) Gunning JHzn werd op 23 januari 1858 te Hilversum geboren als zoon van Johannes Hermanus Gunning Jr. (1829-1905) en Johanna Jacoba Hoog. Hij studeerde theologie in Utrecht (1876) en Semitische letteren in Leiden (1880). J.H.Gunning JHzn promoveerde in 1881 in Utrecht op het proefschrift De goddelijke vergelding, hoofdzakelijk volgens Exodus XX:5, 6 en Ezechiël XVIII:20. Daarna was hij werkzaam als hervormd predikant te Wilhelminadorp, Bennebroek, Gouda, Leiden en Utrecht. Van 1913 tot 1914 was J.H. Gunning JHzn directeur-predikant van het diaconessenhuis te Haarlem en van 1916 tot 1920 evangelisatiepredikant te Apeldoorn. Van 1920 tot zijn emeritaat in 1924 was hij hervormd predikant te Serooskerke. J.H. Gunning JHzn was redacteur van het in 1892 opgerichte weekblad Pniël. Bovendien heeft hij bekendheid verworven als schrijver van biografieën van o.a. William Booth, stichter van het Leger des Heils, en een bio-bibliografie van zijn vader J.H. Gunning Jr. (1829-1905). Daarnaast beheerste hij 13 talen. J.H.Gunning JHzn overleed op 20 juni 1940 te Amsterdam. Hij was getrouwd met Tobina Adriana Pijnacker Hordijk (1861-1944).
Dr. Gunning die de boekenschat van zijn vader erfde, breidde dit bezit aanmerkelijk uit. Toen hij als emeritus-predikant in een rusthuis te Amsterdam ging wonen , moest hij een deel ervan wegdoen; vijftienduizend boeken kwamen in de Universiteitsbibliotheek te Utrecht die na Ginnings dood ook de rest verwierf.
Met bloedend hart deed Gunnung van zijn oude vrienden. Bij de verhuizing naar Amsterdam schreef hij: ‘Van alle dingen die ik verloren heb (eigen huis, tuin, vrijheid, de mogelijkheid om een hond te houden), valt het verlies mijner boeken mij het allerzwaarst. De gedachte dat mijn bibliotheek gebruikt wordt en velen van m’n aanstaande medebroeders tot hulp is, vertroost mij over dit enige blijvende gemis.’
| Onderwerp: | theologie, Nederlands protestantisme, Nederlandse kerkgeschiedenis, Dante Aligieri, jodendom, Leger des Heils, Zweedse letterkunde |
| Jaar uitgave: | gedrukt: 1582-ca. 1940; handschrift: ca. 1850-1940 |
| Omvang: | gedrukt: ca. 105 meter, waarvan ca. 1,5 meter brochures; handschrift: ca. 9 meter |
| Documentsoort: | gedrukt: boeken, brochures; handschrift: collegedictaten, lezingen, artikelen, studies, brieven, preken en andere stukken |
| Ontsluiting: | gedrukte werken: merendeels opgenomen in WorldCat; handschriften: getypte inventaris Standlijst collectie “J.H. Gunning jr” (verouderde signaturen!) Ontsloten via WorldCat op signatuur MAG: Gunning … en/of onder de provenances: Gunning, J.H. of Gunning, Johannes Hermanus, 1829-1905; Gunning, Johannes Hermanus, 1858-1940. Albert de Lange, “Bronnen voor de studie van het leven en werk van J.H. Gunning Jr.”, in: Documentatieblad voor de Nederlandse Kerkgeschiedenis na 1800, 13 (1982) sept., p. 23-33; dec., 1982, p. 4-16. Leo Mietus (red.), J.H. Gunning Jr., Verzameld werk. 3 delen. Zoetermeer, Boekencentrum, 2012-2015. Albert de Lange, ” ‘Hij is een man van fantasie’ : J.H. Gunning en de modernen in de jaren 1850″, in” Jaarboek voor de geschiedenis van het Nederlands protestantisme na 1800. 2014, p. 21-38. Leo Mietus (red.), J.H. Gunning Jr., Over Spinoza’s Ethica. Collegedictaat opgetekend door Chr. Hunningher, Amsterdam, 1887-1888. Zoetermeer, 2015. Albert de Lange & Leo Mietus, Bibliografie J.H. Gunning Jr. (1829-1905). Een overzicht van zijn correspondentie en publicaties. Velp, Stichting Seminarium van de Bond van Vrije Evangelische Gemeenten in Nederland, 2021. Koert van der Horst, Catalogus van de collectie collegedictaten van de Utrechtse Universiteitsbibliotheek, Utrecht, 1994, 93, 99, 102-103, 105, 108-109, 113, 140, 231-232, 283-285, 288. |
| Algemene literatuur: | Algemeen Nederland’s Patriciaat 86 (2005) 30-95. Johannes Hermanus Gunning Jr. (1829-1905) Catalogue des livres provenant de la bibliothèque théologique, philosophique et littéraire de feu M. le Dr. J. H. Gunning … avec d’autres successions : vente … chez Burgersdijk et Nierman. Leyde, 1905. Onze hoogleraren : Portretten en Biografieën. Rotterdam, Nijgh & Van Ditmar, 1898, p. 33. De boekerij van Dr. Dr. J.H. Gunning : een rijk bezit der Utrechtse Universiteitsbibliotheek, in: Nieuwe Utrechtsche Courant, 24-6-1940. Frank van Gheel Gildemeester, Gedachtenisrede, na het overlijden van prof. J.H. Gunning, uitgesproken in de Regentessekerk te ’s Gravenhage, zondagavond 5 maart 1905. ’s Gravenhage, 1905. Martinus Beversluis, Het ethische beginsel volgens J.H Gunning en zijne verhouding tot de orthodoxe dogma’s. Groningen, 1912. A. de Lange, J.H.Gunning Jr. (1829-1905) : een leven in zelfverloochening. Kampen, 1995. Wikipedia: Johannes Hermanus Gunning Jr. (1829-1905) Johannes Hermanus Gunning JHzn (1858-1940) Prof. Dr. J. H. Gunning: leven en werken : [beredeneerde bibliographie met biographische gegevens] / [uitg.] door J. H. Gunning J. Hz. ; met medew. van … K. J. Brouwer, G. A. v.d. Brugghen, J.J. Buskes [et al.]. Rotterdam, Bredée, [1923]-1925. (4 delen). J.H. Gunning J.Hz., Herinneringen uit mijn leven. Uitg. en bew. door A. Brom Jr., Amsterdam, [1940]. P. de Haas, “Trekker op aarde ; bij het heengaan van Dr. J.H. Gunning Hzn“, in: Utrechtsch Nieuwsblad, 21 juni 1940. [A]. Br[om], “Dr, J.H. Gunning’s nobele gebaar“, in: Utrechtsch Nieuwsblad, 24 juni 1940 [betreft de schenking van de Bibliotheek Gunning]. A. Brom Jr., “Proeve van lijst van geschriften van Dr. J. H. Gunning J.Hz., 1876-1931, voor het drievoudige jubileum samengesteld”, in: Pniël, no. 2085, bijblad. “Gunning’s Bibliotheek : rijke schenking aan U.B. te Utrecht“, in: De Telegraaf, 25 juni 1940. A. Brom Jr., “Dr J.H. Gunning J.H. zn (Hilversum, 23 Jan. 1858-Amsterdam, 20 Juni 1940“, in: Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde 1941, p. 29-37. M.J.A. de Vrijer, Gunning tragicus. Prof. dr. J.H. Gunning Jr in den kring zijner broeders. Den Haag, Daamen, 1946. “Professor Gunning“, in: Hoera voor het leven. Amsterdam, De Brug-Djambatan, 1959, p. 50-56. “Theologen ondenkbaar zonder boeken“, in: Utrechtsch Nieuwsblad, 24 febr. 1966, p. 9. E.J. Beker, M.G.L. den Boer, J.H. Gunning Jr. : een theologisch portret. Baarn, 1979. A. de Lange, “Gunning Jr., Johannes Hermanus“, in: Biografisch lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands protestantisme 4 (1998) 165-173. J.H. Gunning JHzn, Prof. Dr. J. H. Gunning: leven en werken. 4 dl. (6 bd.). Rotterdam, 1923-1925. Registers (met titellijst). “Proeve van lijst van geschriften van Dr. J.H. Gunning JHz., 1876-1931, voor het drievoudige jubileum samengesteld door A. Brom Jr.”, in: Pniël no. 2085 (1931), bijblad. A. Brom, “Dr. J.H. Gunnings “nobele gebaar” : herinnering aan de schenking van zijn boekerij aan de Bibliotheek der Rijksuniversiteit te Utrecht“, Utrechtsch nieuwsblad (24 juni 1940) 3. H. Voorham, “Johannes Hermanus Gunning J.Hz.“, in: Werkers in Gods Koninkrijk, Zwolle, La Rivière & Voorhoeve, [1942], p. 183-217. A. Brom, “Dr J.H. Gunning J.H.zn (Hilversum 23 Jan. 1858-Amsterdam, 20 Juni 1940)“, in: Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1941, p. 29-37. “Aanwinst voor Universiteitsbibliotheek te Utrecht : de Bibliotheek Gunning in het bezit gekregen“, Oprechte Haarlemsche Courant (25 juni 1940) 7. Laura Reedijk, “Pniël“, in: Trouw 10-12-1986. Laura Reedijk, “Herrgårdsflickan, in: Trouw, 28-1-1987. Wikipedia: Johannes Hermanus Gunning JHzn (1858-1940) Biografisch portaal van Nederland: Johannes Hermanus Gunning JHzn (1858-1940) Digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren: Johannes Hermanus Gunning JHzn (1858-1940) |
| Opmerkingen: | de gedrukte werken uit het bezit van J.H. Gunning Jr. (1829-1905) en J.H. Gunning JHzn (1858-1940) waren aanvankelijk bijeengeplaatst op signatuur MAG: E oct 2232 (1-60). Later zijn ze verplaatst naar signatuur MAG: Gunning … Op signatuur MAG: 434 F 1-36 staan nog ca. 30 brochures en overdrukken van en over J.H. Gunning Jr. en JHzn. Het is onduidelijk of die afkomstig zijn uit het bezit van J.H. Gunning Jr. of JHzn. Ex-librissen of stempels van Gunning ontbreken. Wel stempels van voornamelijk D. van Popta te Bunnik. De handschriften uit het bezit van J.H. Gunning Jr. (1829-1905) en J.H. Gunning JHzn (1858-1940) zijn bijeengeplaatst op signatuur HSS: Gunning … |
| Groei: | afgesloten |
| Overige informatie: | in 1933, 1938 en 1940 aan de UB Utrecht geschonken, naderhand incidentele geschenken. |