portret uit ca. 1865 (fotograaf Alexander Todd (collectie National Portrait Gallery, London); ex libris

Thomas Phillipps (1792-1872)

Sir Thomas Phillips werd geboren te Manchester op 2 juli 1792 als onwettige zoon van een rijke textielfabrikant. Hij was zo bezeten van de verzamelwoede dat hij 40.000 gedrukte boeken en 60.000 handschriften verzamelde, de grootste collectie die ooit door een individu werd bijeen gebracht. Hij noemde zichzelf een “vello-maniac”. Hij besteedde waarschijnlijk tussen 200.000 en 250.000 pond aan zijn verzameling of tussen de vier- en vijfduizend pond per jaar om 40 à 50 aankopen per week te financieren.

Zijn bibliotheek werd voor het eerst gevestigd in Broadway (Worcestershire) en werd vergezeld door een drukpers in de Broadwaytoren. De bibliotheek barstte uiteindelijk uit zijn voegen en in 1863 ondernam Thomas Philipps de verhuizing van zijn bibliotheek naar Thirlestaine House in Cheltenham.

De eerste van zijn grote aankopen deed Phillipps bij een lange rondreis door Europa tussen 1820 en 1825, waarbij hij België, Nederland, Frankrijk, Duitsland en Zwitserland bezocht. In 1824 was hij in Den Haag op de veiling van de Meerman collectie, waar hij drie vierde van de aangeboden werken aankocht. In Leiden kon hij in 1826 op een publieke veiling de hand leggen op de Muschenbroekcollectie van charters en kronieken over de geschiedenis van Utrecht en andere Nederlandse provincies.

In 1888 kocht de Nederlandse regering een aanzienlijk getal codices en archivalia uit deze collectie terug, die uit Nederlandse kloosters, archieven en andere verzamelingen (o.a. de Musschenbroekcollectie) afkomstig waren, en door Sir Thomas voor het overgrote deel in 1826 tegen spotprijzen had gekocht. Achttien daarvan werden  in 1890 ondergebracht in de Universiteitsbibliotheek Utrecht.

In 1935 en de jaren 1970 werden nog eens drie handschriften van de voormalige Phillipps collectie door de Universiteitsbibliotheek Utrecht aangekocht.