Logo Universiteit Utrecht, link naar homepage

Repertorium

Collectie Zwaardemaker

 

Portret uit 1927 door Louis Goudman (Collectie Universiteit Utrecht); rechts: fotografen onbekend.

Hendrik Zwaardemaker (1857-1930)

Hendrik Zwaardemaker Czn. werd op 10 mei 1857 in Haarlem geboren als zoon van een uitgever-boekhandelaar. Hij studeerde in Amsterdam medicijnen, waar hij ook in 1883 promoveerde op het proefschrift Over ischaemie van den hartwand. Van 1882 tot 1886 was Zwaardemaker officier van gezondheid bij de militair-geneeskundige dienst van de landmacht. In die periode specialiseerde hij zich in de keel-, neus- en oorheelkunde. Van 1886-1888 was Zwaardemaker leraar physiologie aan ’s Rijks Veeartsenijschool te  Utrecht. In 1897 werd hij benoemd tot hoogleraar in de fysiologie aan de Universiteit Utrecht. Die functie bekleedde Zwaardemaker tot zijn emeritaat in 1927. Van 1909 tot 1910 was hij rector magnificus van de Utrechtse Universiteit. Zwaardemaker deed onderzoek naar de reuk- en smaakzin. Hij vulde de reukstoffenindeling van Linnaeus aan en ontwikkelde de eerste olfactometer, een meetinstrument voor geurstoffen. Daarnaast schreef hij In 1928 het Leerboek der phonetiek, dat tientallen jaren het handboek voor de fonetiek bleef. Hij hield zich tevens bezig met de aanpassing van de toen nog primitieve hoorapparaten voor doven. Hij kan daarom met recht de zintuigenspecialist van Nederland worden genoemd. Hendrik Zwaardemaker stierf op 19 september 1930 in Utrecht.

Op 13 december 1896 kreeg Zwaardemaker de eerste Tilanusmedaille  uitgereikt. Verschillende werken zijn van zijn hand verschenen, waaronder in het bijzonder genoemd moeten worden zijn Physiologie des Geruchs, Leerboek der physiologie en in samenwerking met Burger het Leerboek der Oorheelkunde.

In 1969 ontving de Universiteitsbibliotheek de collectie Zwaardemaker van het Universiteitsmuseum.

 

Onderwerp:

fysiologie, geneeskunde

Jaar uitgave: ca. 1877-1930; boeken: 1787-1927
Omvang: ca. 8 meter; 20 boektitels
Documentsoort: handschrift: brieven, collegedictaten, verslagen, aantekeningen en andere stukken; gedrukt werk: drukproeven met correcties ; gedrukt werk: boeken
Ontsluiting:

getypte inventaris

collegedictaten: Koert van der Horst, Catalogus van de collectie collegedictaten van de Utrechtse Universiteitsbibliotheek. Utrecht, Universiteitsbibliotheek, 1994, 112, 132-137.

de boeken zijn ontsloten via WorldCat op provenance Hendrik Zwaardemaker (1857-1930)

Algemene literatuur:

Onze hoogleeraren : Portretten en Biografieën. Rotterdam, Nijgh & Van Ditmar, 1898, p. 232-233.

A.K. Noyons, “Hendrik Zwaardemaker Corn.zoon”, in: Livre jubilaire H. Zwaardemaker (Archives néerlandaises de physiologie de l’homme et des animaux 7 (1922), 1-30).

G. Grijns, “In memoriam : Prof. Dr. H. Zwaardemaker Czn“, in: Nederlandsch tijdschrift voor geneeskunde 74 (1930), dl. 2, p. 4752-4755.

“H. Zwaardemaker Czn. (1857-1930)”, in: F. ten Doesschate, De Utrechtsche Universiteit en de geneeskunde 1636-1900. Nieuwkoop, 1963, p. 118-119.

“Zwaardemaker, Czn, Hendrik”, in: G.A. Lindeboom, Dutch medical biography: a biographical dictionary of Dutch physicians and surgeons 1475-1975, Amsterdam, 1984, 2240-2242.

Wikipedia

Catalogus Professorum

Opmerkingen:

brieven van en aan H. Zwaardemaker zijn geplaatst op signatuur: Collectie Zwaardemaker Hs. 28 A .. , 28 B .. en 29 A ..

aantekeningen van H. Zwaardemaker zijn geplaatst op signatuur: Zwaardemaker Hs .28 C 2-12.

Groei: afgesloten
Overige informatie: de collegedictaten zijn ca. 1967 ontvangen van het Physiologisch Laboratorium; de brieven in 1969 van het Universiteitsmuseum