portret door J.C.U. Legner uit 1906 (collectie Universiteit Utrecht), gedenkpenning uit 1898 naar aanleiding van zijn 70e geboortedag (m), 2 boeketiketten (r)
Jean Abraham Chrétien Oudemans (1827-1906)
Jean Abraham Chrétien Oudemans werd geboren te Amsterdam op 16 december 1827 als zoon van Anthonie Cornelis Oudemans, letterkundige en opvoedkundige. Al op 16-jarige leeftijd werd hij student aan de Leidse universiteit, bij de bekende astronoom Frederik Kaiser. In 1846. Toen Oudemans nog maar 19 was, ging hij werken als leraar in wis- en natuurkunde aan het Stedelijk Gymnasium Leiden en deed dit drie jaar. In 1852 promoveerde Oudemans op een proefschrift over de bepaling van de breedtegraad van Leiden. In 1856 werd hij hoogleraar aan de Universiteit Utrecht en daarnaast de eerste directeur van het Utrechts Observatorium.
In 1857 vertrok Oudemans naar Nederlands-Indië. Hij werkte daar 18 jaar als hoofdingenieur van de Geografische Dienst. Oudemans publiceerde zes boeken over de driehoeksmeting van het eiland Java. Later keerde hij terug naar de sterrenkunde. In 1874 observeerde Oudemans onder moeilijke weersomstandigheden vanaf het eiland Réunion de Venusovergang. Oudemans was van 1875 tot 1898 opnieuw directeur van het Utrechts Observatorium en vanaf 1876 opnieuw als hoogleraar sterrenkunde. Van 1889-1890 was Oudemans rector magnificus. Hij overleed te Utrecht op 14 december 1906.
In juli 1882 had de Franse sterrenkundige Camille Flammarion een Mars nomenclatuur voorgesteld waarbij een van de donkere vlekken op Mars naar J.A.C. Oudemans was vernoemd. De NASA ADS website geeft slechts vier hits als je in full tekst zoekt met “mer Oudemans” en negen met “Oudemans Sea”. De NASA ADS website geeft slechts vier hits als je in full tekst zoekt met “mer Oudemans” en negen met “Oudemans Sea”.
Flammarion’s “Oudemans Zee” komt nu overeen met Trivium Charontis. De Oudemans krater is pas in 1975 officieel door de IAU benoemd op basis van de 1969 beelden van de Mariner 9.
Oudemans schonk in augustus 1900 een onbekend aantal boeken aan de Universiteitsbibliotheek Utrecht.
Ruim 250 titels, meest van belletristische geschriften, werden in 1907 als legaat van Oudemans overgedragen aan de universiteitsbibliotheek en in 1907 en 1908 geregistreerd.
| Onderwerp: | sterrenkunde, wiskunde, belletrie |
| Jaar uitgave: | 1630-1903 (zwaartepunt: 18de eeuw) |
| Omvang: | ruim 250 titels (minstens 97 provenances) |
| Documentsoort: | gedrukt werk |
| Ontsluiting: | voor een deel ontsloten in WorldCat op provenance ‘Oudemans, J. A. C.’ (link) Verzameling overdrukjes van tijdschriften van J. A. C. Oudemans voornamelijk op het gebied der sterrekunde van de jaren 1850 en later [-1907]. Signatuur: P. oct 1393. |
| Algemene literatuur: | A.A. Nijland, “J.A.C. Oudemans”, in: Vierteljahrsschrift der Astronomischen Gesellschaft 42 (1907), 242-253. H.G. van de Sande Bakhuyzen, “Oudemans, Jean Abraham Chrétien“, in: Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 1 (1911), kol. 1397-1398. J.H.G. Schepers, “J.A.C. Oudemans en diens werkzaamheden als chef van den geografischen dienst“, in: Jaarverslag van den Topografischen Dienst in Nederlandsch Indië over 1922, jg. 18 (1923) 77-120. Lewis Pyenson, “Astronomy and imperialism : J. A. C. Oudemans, the topography of the East Indies, and the rise of the Utrecht Observatory, 1850-1900”, in: Historia scientiarum 26 (1984), 38-81. Gerrit Dijk, “Jean Abraham Chrétien Oudemans (1827-1906)“, in: Biografische schetsen V. Meppel, Ten Brink, 2015, p. 20-21. “J.A.C. Oudemans and Nineteenth Century Astronomy in the Dutch East Indies“, in: Exploring the History of Southeast Asian Astronomy :a review of current projects and Future prospects and Possibilities (edited by Wayne Orchiston, Mayank N. Vahia). Cham, Springer Nature Switzerland AG, 2021, p. 285–315. |
| Opmerkingen: | geplaatst op o.a. de signaturen ODA 2932 … 2964
51 brieven van J.A.C. Oudemans met voormalige student Kaiser bevindt zich in de Universiteit Leiden, periode 1847-1853. |
| Groei: | afgesloten |
| Overige informatie: | schenking in augustus 1900 en 1906/1907 |