De studiezaal van het Geografisch Instituut, Drift 21 te Utrecht in 1959 (fotograaf onbekend)
Faculteit Geowetenschappen (oude collectie)
De collecties Geowetenschappen in de UB hebben een diverse ontstaansgeschiedenis. De geografie-collectie (G-GE) is verreweg het grootst en samen met delen van de aardwetenschapen collectie het oudst. De collectie was oorspronkelijk het middelpunt van het Geografisch Instituut, tegenwoordig onderdeel van de Faculteit Geowetenschappen. De verzameling begon in 1908, toen het onderwijs in de geografie haar intrede deed aan de Universiteit van Utrecht. De eerste hoogleraren, prof. J.F. Niemeyer en prof. K. Oestreich, waren de grondleggers van de collectie. Met name prof. Niemeyer heeft een grote bijdrage geleverd aan de opbouw van de verzameling. Zijn naam blijft er voor altijd mee verbonden door grote aankopen van belangrijk Nederlands oud kaartmateriaal op veilingen van o.a. Frederik Muller, Martinus Nijhoff en J.L. Beyers, in de jaren 1909-1923. Prof. C. Koeman heeft vanaf 1957 veel belangrijke oude kaarten voor de collectie aangekocht. In 1976 sloeg hij een grote slag op de veiling van Beijers, waar de complete bibliotheek van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs onder de hamer kwam. Tot de aankopen behoorden onder andere enkele fraaie atlassen met grootschalige rivierkaarten op een schaal van 1:10.000.
Jacoba Hol was in de jaren twintig en dertig verantwoordelijk voor de bibliotheek. Daarnaast gaf zij onderwijs.
Het Geografisch Instituut werd in 1908 opgericht. Dit instituut en de daarbijbehorende bibliotheek zijn tot 1969 op diverse locaties in het centrum van de stad Utrecht gevestigd geweest. In dat jaar vond de verhuizing naar het nieuwe universiteitscentrum De Uithof plaats (Trans II).
Daarin kwam een defititief einde toen in 1985 de geografische bibliotheek opging in de BCU, de Bibliotheek Centrum Uithof.
De facultaire kaartenverzameling verhuisde in 2004 naar de nieuwbouw van de Universiteitsbibliotheek. De belangrijkste kartografische documenten van de Universiteit Utrecht bevinden zich nu onder één veilig en geklimatiseerd dak.
In 2010 is bij de inhuizing van de collecties van de bibliotheek aardwetenschappen een nieuwe collectie G-AW gemaakt (met 10.000 titels), voor Aardwetenschappen inclusief de fysisch geografische rubrieken van de geografie-collectie. Ruim ruim 15.000 items uit de geo-collecties zijn toen naar het depot verplaatst.
Afzonderlijke collecties
Naast de collectie Geowetenschappen (oude collectie) zijn de volgende afzonderlijke oude geografische collecties aanwezig:
| Onderwerp: | cartografie (zwaartepunt: algemene geografische atlassen vóór 1850) |
| Jaar uitgave: | 1550-1849 |
| Omvang: | ca. 2500 kaarten en atlassen |
| Documentsoort: | gedrukte kaarten en atlassen, manuscriptkaarten |
| Ontsluiting: | Marco van Egmond, “Lijst van kaarten, uitgegeven door Covens & Mortier, in de kaartenzaal van de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen, Utrecht“. Utrecht, 1999. deels ontsloten via WorldCat |
| Algemene literatuur: |
Cartography, hydraulic engineering, topography, the property of the Koninklijk Instituut van ingenieurs The Hague with a few additions from other properties, bibliography, typography, fine arts, varia. Utrecht, J.L. Beijers, [1976]. – Book auction sale 7th and 8th September 1976. Annemieke van Slobbe, De kaartenverzameling van het Geografisch Instituut der Rijksuniversiteit Utrecht. Amsterdam, 1981 (doctoraalscriptie). A. van Slobbe, “Bibliotheekbeschrijving: de kaartenverzameling van het Geografisch Instituut van de Rijksuniversiteit Utrecht”, in: Open 13 (1981), 12, p. 601-609. Catalogus bij de tentoonstelling Acquisitionum Koemanniarum selectio, 29 september-9 oktober 1981 in de kaartenzaal van het Geografisch Instituut der Rijksuniversiteit Utrecht, Utrecht, 1981. W.M. Karreman, Beschrijving van de bibliotheek van het Geografisch Instituut van de Rijksuniversiteit Utrecht. Z.pl., 1982. (Werkstuk ten behoeve van de opleiding voor wetenschappelijk bibliothecaris aan de Universiteit van Amsterdam). “Atlassen”, in: Handschriften en Oude Drukken van de Utrechtse Universiteitsbibliotheek. Utrecht, Universiteitsbibliotheek, 1984 (tweede druk), p, 359-367. R.P. Oddens, “Geografie : de kaartenverzameling van het Geografisch Instituut”, in: 350 jaar verzamelaar : Rijksuniversiteit Utrecht / [samenst.: Sandra van de Griendt en Edward Niessen]. [S.l.], [1986], 57-59. Ben de Pater, Een tempel der kaarten: negentig jaar geografiebeoefening aan de Universiteit Utrecht. Utrecht, Universiteit Utrecht, 1999. (voor de bibliotheek zie p. 26-27). Marco van Egmond, “Een nieuw onderdak voor de kaartenverzameling van de Utrechtse Faculteit Geowetenschappen“, in: Caert-Thresoor 24 (2005) 3: 79-83. M. van Egmond, “Kaarten op koers : Kaartenverzameling Utrechtse Faculteit Geowetenschappen: een nieuw onderkomen en nieuwe ontwikkelingen”, in: Geo-Info: Tijdschrift voor Geo-Informatie Nederland 2 (2005) 2: 72-76. Marco van Egmond, ” ‘Een zaak van nationaal en wetenschappelijk belang’: de Utrechtse universitaire kaartenverzameling in historisch perspectief“, in: Bijzonder onderzoek : een ontdekkingsreis door de Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek Utrecht / onder red. van Marco van Egmond, Bart Jaski, Hans Mulder. Utrecht, 2009, 90-95. Patricia Faasse, “Gerrit Moll”, in: Profiel van een faculteit :Utrechtse bètawetenschappen 1815-2011, Hilversum, Verloren, 2912, 25-32. Collectievorming Geowetenschappen in de Universiteitsbibliotheek |
| Opmerkingen: | |
| Groei: | incidenteel |
| Overige informatie: |
