portret uit 1712 toegeschreven aan J.G. Colasius (Collectie Universiteit Utrecht)
Adriaan Reland (1676-1718)
Adriaan Reland (ook Reelant of Hadrianus Relandus) werd geboren te De Rijp op 17 juli 1676. In Amsterdam bezocht Reland op zijn elfde jaar het athenaeum. In 1689 ging hij naar de Utrechtse universiteit waar hij in 1694 promoveerde. Na van 1696 tot 1700 in Leiden te hebben verbleven werd Reland in 1699 benoemd tot hoogleraar in de filosofie aan de universiteit te Harderwijk. In 1701 werd hij benoemd tot hoogleraar Oosterse talen en Hebreeuwse oudheden in Utrecht.
Zijn grote verdienste ligt op het gebied van de studie van de archeologie, de oude geografie en van de islam, terwijl zijn talenkennis enorm was. In zijn studentenjaren schreef Reland een bundel Latijnse gedichten Galatea (1701). Verreweg het invloedrijkste werk van Reland was De religione mohammedica, dat voor het eerst in 1705 verscheen en in een uitgebreide uitgave in 1717. Hierin gaf hij als eerste westerling een objectieve beschrijving van de islam. Dit boek werd op de Index gezet.
Reland maakte ook een aantal landkaarten van o.a. Perzië, Java en Japan. Verder was hij een gepassioneerd verzamelaar over talen uit Nederlands-Indië. Reland overleed aan de kinderpokken te Utrecht op 5 februari 1718.
Alle gedrukte boeken uit de collectie van Reland, in totaal ruim 2500 titels, werden op 7 november 1718 in Utrecht geveild. Voor zover bekend heeft de Universiteitsbibliotheek geen boeken op de veiling aangekocht. Zijn collectie handschriften werden niet geveild maar kwamen in het bezit van zijn zoon Jan Hubertus Reland. Na zijn dood werd de collectie manuscripten geveild te Utrecht in 1761. Sommige daarvan zijn direct aangekocht door de Universiteitsbibliotheek, andere zijn via via daar terecht gekomen.
| Onderwerp: | Oosterse talen, Grieks, Hebreeuws |
| Jaar uitgave: | 1367-1710 |
| Omvang: | 13 manuscripten en geannoteerde zeldzame oude drukken |
| Documentsoort: | handschrift: handschriften, brieven; gedrukt werk: oude drukken |
| Ontsluiting: | alle manuscripten zijn geditialiseerd en online beschikbaar. Het gaat om: Hs. 10, Hs. 21, Hs. 1439, Hs. 1443, Hs. 1447, Hs. 1468, Hs. 1471, Hs. 1478, Hs. 1479, Hs. 1482, Hs. 1483, Hs. 1551, V fol 89. The Correspondence of Adriaan Reland (EMLO) Bart Jaski, The Manuscript Collection of Adriaan Reland in the University Library of Utrecht and Beyond. in: The Orient in Utrecht : Adriaan Reland (1876-1718), Arabist, cartographer, antiquarian and scholar of comparative religion. Leiden, 2021 (321-361). |
| Algemene literatuur: | Pars magna bibliothecae clarissimi & celeberrimi viri Hadriani Relandi … ad diem 7 Novembri 1718, Utrecht, Willem Broedelet, 1718. Via Book Sales Catalogues Online (link) Naam-lyst van een zeerkeurige verzameling … boeken…. alles nagelaten by wylen den Wel-Edelen Gestrengen Heere Mr. Jan Hubertus Relandt … waar achter volgt Catalogus codicum manuscriptorum Arabicorum, Persicorum …quibus omnibus quondam usus est … Hadrianus Relandus, Utrecht, Willem Kroon& Gijsbert van Paddenburg, 1761.
H. Bouman, “Reland”, in: Geschiedenis van de voormalige Geldersche hoogeschool en hare hoogleeraren. Utrecht 1847. – Dl. 2, p. 45-55. J. Nat, De beoefening van de Oostersche talen in Nederland in de 18e en 19e eeuw. Purmerend 1929, p. 12-21. —–, “Reland (Adriaan)“, in: Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek deel IX, Leiden 1933, kol. 581-582. ‘Een bescheiden onderkomen’. Historisch overzicht van de studie van de Oosterse talen en kulturen aan de Rijksuniversiteit te Utrecht, Utrecht 1981, p. 11-16. Alastair Hamilton, “Adrianus Reland (1676-1718). Outstanding Orientalist”, in: Zes keer zestig. 360 jaar universitaire geschiedenis in zes biografieën. Utrecht 1996, p. 22-31. J. van Amersfoort, “Reland, (H)adrianus“, in Biografisch Lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands Protestantisme 5 (2001), p. 424-426. J. van Amersfoort, “Adrianus Reland als filoloog en godsdiensthistoricus”, in: Vier eeuwen theologie in Utrecht (onder red. van Aart de Groot en Otto J. de Jong), Zoetermeer, Meinema, 2001, p. 131-140. Arnoud Vrolijk, Richard van Leeuwen, Richard van “Adriaan Reland: the Enlightened orientalist (1676-1718)”, in: Arabic studies in the Netherlands : A short history in portraits, 1560-1950. Leiden, Boston, 2014, p. 65-73. F. Hoek, “300 jaar Adriaan Reland: hoogleraar Oosterse talen, orientalist, theoloog, Neolatijns dichter en cartograaf”, in: De kroniek: Historisch tijdschrift van Graft-De Rijp en Schermer 34, no. 4 (2017), p. 4-13. “1705: Een nieuwe visie op de islam”, in: Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis, Wereldgeschiedenis van Nederland. Amsterdam, Ambo/Anthos, 2018, p. 299–304. Bart Jaski, Letters by Adriaan Reland in the British Library, online publication, 2019 (link) The Orient in Utrecht : Adriaan Reland (1876-1718), Arabist, cartographer, antiquarian and scholar of comparative religion. Editors Bart Jaski, Christan Lange, Anna Pytlowany & Henk J. van Rinsum. Leiden, 2021 (The history of Oriental studies ; 10). Open access (link) Marleen de Vries, Verlucht en vilein : Een biografie van achttiende-eeuws Nederland. Balans, 2023, p. …-… |
| Opmerkingen: | |
| Groei: | afgesloten |
| Overige informatie: |