portret uit 1921 door Jan Veth (collectie Universiteitsmuseum Utrecht); penning; boeketiket

Cornelis Winkler (1855-1941)

Cornelis Winkler werd geboren op 25 februari 1855 te Vianen. Hij studeerde geneeskunde in Utrecht en promoveerde aldaar in 1879. In 1881 werd Winkler assistent-geneesheer te ’s-Gravenhage. Van 1881-1885 was hij poliklinisch assistent te Utrecht.

In 1885 werd Winkler benoemd als lector in de psychiatrie in Utrecht, waardoor hij medewerker werd van F.C. Donders. Zijn lectoraat kreeg zeer waarschijnlijk onder invloed van Donders een puur neurologische invulling: psychopathologie was een pathologie van de hersenen.

Winkler werd in 1893 hoogleraar psychiatrie en neurologie in Utrecht, de eerste in Nederland in dit vakgebied maar hij nam in 1896 ontslag omdat hij niet de eigen kliniek kreeg die hem meerdere keren was toegezegd. In hetzelfde jaar werd hij hoogleraar in Amsterdam. Hij doceerde neurologie, electrotherapie en radiologie en was nauw betrokken bij de oprichting van het Nederlands Centraal Instituut voor Hersenonderzoek. In 1915 keerde Winkler terug naar Utrecht. In 1913 was daar de Psychiatrische en Neurologische Kliniek (P.N.K.) geopend.

Winkler  deed in 1887 met prof. C.A. Pekelharing een reis door Oost-lndië om een onderzoek in te stellen naar de oorzaken en behandeling van de beri-beri. Winkler overleed op 8 mei 1941 te Hoog-Soeren. Hij heeft meer dan 200 publicaties op zijn naam.

Winkler is de vader van Klaas Christiaan Winkler (1908-1994), hoogleraar bacteriologie/besmettingsleer aan de Universiteit van Utrecht.

De Winklermedaille is een gouden gedenkpenning die is ingesteld ter nagedachtenis aan prof. dr. Cornelis Winkler. Hij was de eerste hoogleraar in de psychiatrie en neurologie in Nederland.

Winkler’s bibliotheek die al te Amsterdam een vrij grote omvang had aangenomen, werd bij zijn komst te Utrecht in de boekerij van de kliniek geplaatst en met de boeken die Karl Heilbronner aan de P.N.K. had nagelaten, vereenigd. Aanvankelijk zwaaide Mevr. Pleyte hierover haar scepter, maar reeds in 1918 werd haar plaats ingenomen door mevr. E.D. Alma die met de grootste zorg een volledige catalogus van de bibliotheek wist samen te stellen. Dank zij haar onvermoeid streven en de algemene achting en waardering die zij in universitaire kringen genoot, wist zij de zich steeds uitbreidende verzameling tot een aantrekkingspunt voor neurologen en psychiaters te Utrecht te maken.