Pater Thomaasse (links) met pater Linus Grond, 1967 (foto: Archief Provincialaat Fransciskanen); de collectie Thomaasse in depot Kanaleneiland, ca. 1973; boekstempel Rijsenburg; student met sigaret in de bibliotheek van Rijsenburg, 1957 (bron: De Katholieke Illustratie 91, nr. 30 (1957) 22.
Thomaasse
De collectie Thomaasse is samengesteld uit de bibliotheken van de franciscaanse opleidingsinstituten in Nederland (Alverna, Venray, Weert) en van het Aartsbisdom Utrecht (Dijnselburg, Rijsenburg) is in 1970 als bruikleen ontvangen en werd in 1971 aangekocht. Na 1971 werd onder meer een groot aantal banden uit de bibliotheek van het klooster van Megen aan de collectie toegevoegd. De collectie omvat catholica, met de nadruk op franciscana, en publicaties op het gebied van geografie, geschiedenis en letterkunde uit de 15de-20ste eeuw. De collectie was van 1971-1985 ondergebracht in een dependance op Kanaleneiland aan de Churchillaan in Utrecht. Van 1985-1990 in de kelders van Transitorium II in de Uithof. Sinds 2004 is zij gehuisvest in de Universiteitsbibliotheek locatie Utrecht Science Park. De Dijnselburgcollectie is geheel ontdubbeld t.o.v. de overige deelcollecties binnen de Collectie Thomaasse.
De collectie dankt haar naam aan de franciscaan Otho Thomaasse (1917-1970), een van de grondleggers van de Katholieke Theologische Hogeschool Utrecht (KTHU).
Enkele bijzonderheden over de deelbibliotheken:
Alverna
De collectie van de bibliotheek van Alverna is voor het grootste gedeelte gevormd in d e periode 1928-1929 toen er een theologie-opleiding was ondergebracht.
Omstreeks 1953 werd een belangrijk deel van de bibliotheek van de Amsterdamse Mozes en Aäron naar Alverna overgebracht.
Enkele speciale verzamelingen binnen de collectie zijn: Thomas a Kempis, De Imitatione Christi (ca. 500 banden) en ca. 1.500 banden over de Eerste en Tweede Wereldoorlog, waarin zowel bronnen en studies over de oorlogen, als oorlogromans zijn opgenomen.
Rijsenburg
De collectie bestaat uit veel schenkingen, o.a. van (oud)professoren, van Samuel Lipman, J.H. Wensing en de pastoors L.J. van der Heijden en A.E. Rientjes. De bibliotheek van de Lieve Vrouwekerk te Kampen is via Rijsenburg in de collectie Thomaasse terechtgekomen.
Op 30 juli 1938 ontstond er brand in het seminarie. De linkerzij vleugel, de kapel en de biblioteek zijn behouden gebleven. De dictaten, brieven en aantekeningen van de professoren dr. de Jong, dr. Alfrink, dr. Prein en dr. Fortmann gingen wel verloren. (Overigens had kardinaal Alfrink op 30 augustus 1965 weer te maken met een brand. Dit keer in zijn huis aan de Maliebaan in Utrecht).
De boeken en scripta van vijf professoren waaronder die van kardinaal Alfrink kwamen wel om in de brand. De bibliotheek van het grootseminarie telldein 1957 meer dan veertigduizend boeken, waaronder enige zeer kostbare werken. De advocaat Samuel Lipman, die zijn grote boekenschat aan Rijsenburg vermaakte, legde de grondslag voor deze voortreffelijke bibliotheek. Zijn legaten hebben het seminarie in staat gesteld alle belangrijke uitgaven, die op het gebied van de theologie verschijnen, aan de boekerij toe te voegen.
Literatuur:
G. Abbink, Seminarie Rijsenburg, [Seminarie Rijsenburg], [1957].
Dijnselburg
De belangrijkste schenking is die van het seminarie van Culemborg.
Weert
Twee onderwerpen die in Weert bijzonder werden verzameld waren kerkelijk recht en jansenistica.
Venray
De bibliotheek Venray – zoals die in de Collectie Thomaasse is overleverd – werd reeds vóór de overdracht aan de Utrechtse universiteitsbibliotheek gesaneerd.
Bibliotheek Litugische Vereeniging van het aartsbisdom Utrecht
De bibliotheek van de Liturgische Vereeniging van het aartsbisdom Utrecht is in de Collectie Thomaasse opgenomen (op de signaturen Alvenra/Per). De boeken waren ondergebracht in de bibliotheek van het Groot-Seminarie te Driebergen.
De volgende deelcollecties zijn te onderscheiden:
| Onderwerp: | Catholica, Franciscana, geografie, geschiedenis, letterkunde, jansenisme, liturgie, boeken van Thomas a Kempis |
| Jaar uitgave: | 1470-heden |
| Omvang: | 130 incunabelen, 70 postincunabelen, 25.000 gedrukte werken 1540-1801, 225.000 latere werken w.o. 4000 tijdschriften |
| Documentsoort: | gedrukt werk |
| Ontsluiting: | alle titels zijn opgenomen in WorldCat microfiche editie van de oorspronkelijke kaartcatalogi. de deelcollectie van het klooster van Megen is ontsloten via WorldCat op provenance: Biblioteca Conventus Megensis (Megen) Conspectus et index alphabeticus catalogi systematici bibliothecae seminarii Rijsenburgensis. Rijsenburg, Seminarium, [ca. 1930] W.Th.M. Frijhoff, Catalogus van drukken vóór het jaar 1551 aanwezig op het Theologicum “Rijsenburg” te Driebergen. Z.pl., 1966. Alfabetische lijst van tijdschriften en seriewerken bibliotheken van Dijnselburg, Rijsenburg, Alverna, Venray, Weert, Thomaasse-fonds, Dépendance U.B. Utrecht. Utrecht, Thomaasse-fonds, Dépendance U.B, 1972. de deelcollectie van het Groot-seminarie Rijsenburg is ontsloten via WorldCat op provenance : Bibliotheca Seminarii Rijsenburgensis (Rijsenburg). Theo H.J. Clemens, “Lijst van handschriften uit de bibliotheek van Rijsenburg”, in: Bibliotheken van het Aartsbisdom en van de Franciscanen. Onder redactie van P.N.G. Pesch. Utrecht, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, 1992, p. 88-91. Cataloog en register van de bibliotheek der Liturgische Vereeniging van het Aartsbisdom. Z.pl., 1935. E.G. Arnold, Sociniana Ultraiectina : inventaris van gedrukte werken van Sociniaanse tint en toon in de collectie van de Universiteitsbibliotheek Utrecht en de collectie “Thomaasse” daarin apart begrepen. [Utrecht], 1978. Een deel van de collectie is in het kader van Metamorfoze verfilmd en/of gedigitaliseerd.
|
| Algemene literatuur: | C.K. [Christinus Kops], “Over bibliotheken en wat dies meer zij. Door ‘een der gevaarlijkste mensen van onze Provincie’, in: NS 19 (1949) p. 415-427. “Ruim twee miljoen boeken kloosterboeken vliegen de deur uit. Handel ligt op de loer“, in: De Tijd, 21 okt. 1969. “Seminarie-bibliotheken : Universiteit van Utrecht kan 205.ooo boeken kopen“, in: De Tijd, 22 mei 1970. “Seminarie-bibliotheken : Utrecht krijgt 200.000 boeken in bruikleen“, in: De Volkskrant, 7 okt. 1970, p. 6. J.A. de Kok, “Overdracht van r.k. bibliotheken aan de Universiteitsbibliotheek te Utrecht”, in: Open 3 (1971) 787-788. F.R.J. Leers, “De collectie Thomaasse als dependance van de universiteitsbibliotheek”, in: Nieuws & aanwinsten / Bibliotheek der Rijksuniversiteit Utrecht. Utrecht, 1973, p. 18-19. Bibliotheken van het Aartsbisdom en van de Franciscanen. Onder redactie van P.N.G. Pesch. Utrecht, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, 1992. (De Utrechtse Bibliografische Reeks ; 3). G.A.A. Baltussen en P.N.G. Pesch, “Uit de praktijk van…: De retro-invoer van de collectie Thomaasse bij de UB Utrecht”, in: Open: vaktijdschrift voor bibliothecarissen, literatuuronderzoekers en documentalisten 25, 7/9 (1993), 285-289. Gerardus Jacobus van Dam, Voor kerk en mensenwereld : De priesteropleiding van de minderbroeders-franciscanen in Nederland 1853 – 1967 : een wetenschappelijke proeve op het gebied der Theologie. Proefschrift Radboud Universiteit Nijmegen, 2006. J.A. de Kok, Acht eeuwen minderbroeders in Nederland : een oriëntatie. Hilversum, Verloren, 2007. Gerard Peter Freeman, “Franciscaanse boeken in de Collectie Thomaasse“, in: Bijzonder onderzoek : een ontdekkingsreis door de Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek Utrecht / onder red. van Marco van Egmond, Bart Jaski, Hans Mulder. Utrecht, Universiteitsbibliotheek Utrecht, 2009, 114-[119]. Franciscanen (webpagina Bijzondere Collecties UB Utrecht) |
| Opmerkingen: | bijeengeplaatst op signatuur THO: … (onder meer: THO: ALV; THO: DELFT; THO: DIJNS; THO: MEG; THO: RIJS; THO: VEN; THO: VENR; THO: WRT). De tijdschriften zijn bijeengeplaaatst op de signatuur TT … Het archief van het Bestuur van de Nederlandse Provincie der Minderbroeders (Franciscanen) 1853-1967 berust in Het Utrechts Archief (toegangsnummer 522) van belang is de rubiek 2.2.2.1.1. Algemene Provincie Kataloog (APK) en de Bibliotheekcommissie en dan met name de volgende inventarisnummers: 551. Register houdende opgave van voorzitters, directeuren en medewerkers van het APK, alsmede opgave van het aantal aanwinsten en de historie van verschillende bibliotheken opgenomen in de APK, 1931-1967; 557-559. Alfabetische lijsten van tijdschriften en seriewerken van bibliotheken te Alverna en Venray, 1960, 1969-1970; 577. Stukken betreffende totstandkoming van de verkoop en overdracht van wetenschappelijke bibliotheken en catalogi van de vroegere instituten voor wijsbegeerte en theologische studies te Rijsenburg, Dijnselburg, Venray, Alverna, Weert (Collectie Thomaasse) aan de Rijksuniversiteit te Utrecht, 1967-1985 578. Lijst van boeken uit de bibliotheek van het voormalige Philosophicum te Venray, in bruikleen gegeven aan Clementius Schoonbrood, 1968; 582. Stukken betreffende inventarisering en rubricering van middeleeuwse handschriften afkomstig uit het klooster te Weert, 1982, 1984; 583. Stukken betreffende de verkoop van de bibliotheek van pater Reinoud Weijenborg, ter aanvulling van de ‘Collectie Thomaasse’, 1983; 2290. Stukken betreffende de bibliotheek van het klooster Alverna, met alfabetische lijsten van tijdschriften, vervolgwerken e.d., 1911, 1933-1936; 3561. Catalogus Librorum Bibliothecae Conventus Megensis, catalogus van boeken uit de bibliotheek van het klooster te Megen, 1879; 4111. Catalogus van de boeken uit de bibliotheek van het klooster te Weert, met titels uit de periode 1472-1860, 1861; 4154. Stukken betreffende verkoop van de bibliotheek van het klooster te Weert, 1967-1970.
|
| Groei: | ontbrekende en nieuw verschenen Franciscana, enkele lopende tijdschriften. |
| Overige informatie: | jaar aankoop: 1971 met aanvullingen uit later jaren |